Wereldwijd is borstvoeding de meest functionele methode om conceptie te voorkomen. Toch is borstvoeding voor koppels die echt voorlopig nog geen volgend kind willen krijgen geen 100% betrouwbare anticonceptie methode. Naast borstvoeding hebben veel andere factoren ook invloed op de terugkeer van de vruchtbaarheid na de geboorte van een kind. Vrouwen die geen borstvoeding geven en die geen middelen gebruiken om de melkproductie te belemmeren zijn over het algemeen vanaf zes weken na de geboorte weer vruchtbaar. Bij ongeveer de helft van de vrouwen komt de eerste menstruatie zonder dat er eerst een eisprong was. Van de eerste ovulaties is maximaal iets meer dan de helft ook vruchtbaar.
LAM
Bij vrouwen die wel borstvoeding geven liggen die cijfers heel anders. De Lactatie Amenorroe Methode (LAM) gaat ervan uit dat vrouwen die borstvoeding geven de eerste zes maanden niet vruchtbaar zijn. Voorwaarden daarbij zijn dat de vrouw nog niet ongesteld is geweest, dag én nacht uitsluitend borstvoeding geeft en dat er maximaal vier uur tussen de voedingen zit. De betrouwbaarheid is 97-99%, wanneer aan alle factoren wordt voldaan. Zie hier voor alle voorwaarden van LAM.
EB
Een betrouwbaarheid van 99-99,5% kan worden bereikt door het toepassen van Ecologisch Borstvoeden EB). EB stelt strengere eisen: vier uur is de maximale tijd tussen twee voedingen, maar een zo lange tussenpoos moet eerder uitzondering dan regel zijn; borstvoeding wordt aangeboden als eten en drinken, en als troost en om allerlei andere mogelijke redenen; alle zuigbehoefte wordt aan de borst voldaan en het kind krijgt geen ander eten of drinken dan borstvoeding; moeder en kind zijn vrijwel constant in elkaars directe lichamelijke nabijheid, dag en nacht. Na een maand of zes komt er steeds meer en vaker op een natuurlijke manier minder direct lichamelijk contact tussen moeder en kind en er wordt het kind ook ander eten aangeboden. Met deze veranderingen, minder contact en de komst van bijvoeding, vervalt de bijna absolute bescherming door borstvoeding.
In de praktijk
Voor de dagelijkse praktijk van de doorsnee Westerse moeder is het hierboven beschreven protocol over het algemeen moeilijk uitvoerbaar. De meeste vrouwen moeten binnen die zes maanden weer aan het werk, met maar enkele landen als uitzondering. Het meenemen van het kind wordt daarbij over het algemeen als onmogelijk gezien. Afkolven van moedermelk, zelfs als dat zeer frequent gebeurt, heeft niet dezelfde werking op het uitblijven van de vruchtbaarheid als direct voeden. Waarschijnlijk is het ontbreken van de fysieke nabijheid daarbij een factor. Ook wanneer de moeder niet weer gaat werken en daarbij gescheiden is van haar kind, vinden veel moeders het een hele opgave om hun kind de hele dag tegen hun lijf aan te hebben. Om de haverklap voeden, dat wil zeggen vaker dan elke twee uur, zelfs wel elk uur of meer, ondervindt eveneens veel weerstand, is het niet van moeder zelf, dan toch van de mensen om haar heen.
Het idee dat borstvoeding niet alleen eten geven is, maar ook koestering, accu-opladen, zuigbehoefte voldoen, mama-honger-stillen is een voor velen toch nog moeilijk te aanvaarden concept. Men is bang het kind te verwennen door de voortdurende beschikbaarheid van moeder en haar borst.
Emo-eten is eveneens een dreigbeeld wanneer men borstvoeding voornamelijk als voeding ziet en daarmee het troosten aan de borst als gelijk aan troosten met eten.
Een vrijwel onoverkomelijk struikelblok is de zeer zware van overheidswege gestuurde anti-samen-slapen campagne. Die campagne is zo succesvol dat de meeste ouders letterlijk doodsbang zijn om zich zelfs maar voor te stellen dat hun kind bij hun bed in de buurt komt. Hoe verder het borstgevoede kind van de moeder af slaapt, hoe minder betrouwbaar de bescherming die borstvoeding biedt tegen terugkeer van de vruchtbaarheid. De druk van buitenaf om al voor de eerste zes maanden ander eten of drinken erbij te geven, is soms groot, net als die om toe te werken naar een langere aaneengesloten slaapperiode ‘s nachts.
Andere factoren
Wanneer de voorwaarden voor LAM maar net of net niet worden gehaald, wordt de terugkeer van de vruchtbaarheid voornamelijk verder bepaald door persoonlijke aanleg en voedingstoestand: hoe rijker de voeding aan eiwitten en vetten, hoe eerder een vrouw weer vruchtbaar is.
Hoe kariger de voeding, hoe langer de vruchtbaarheid uitblijft, ook wanneer niet volgens de regels van LAM of EB borstvoeding wordt gegeven. Oudere leeftijd en meer voorgaande zwangerschappen lijken de duur tot terugkeer van de vruchtbaarheid te verlengen.
Bron en Lees ook
- Jackson E, Glasier A: Return of Ovulation and Menses in Postpartum Nonlactating Women: A Systematic Review. Obstetrics & Gynecology: 2011, 117(3):657-662
- Gonneke Van Veldhuizen-Staas: Borstvoeding, vruchtbaarheid en seksualiteit
- Couple to Couple League
- Borstvoeding en anticonceptie
- Gaan borstvoeding en IVF samen?