Breastfeeding made simple, voorwoord van Jack Newman

Hoe werd borstvoeding geven zo nodeloos ingewikkeld? Jaar na jaar word ik iedere keer weer verrast, hoe krijgen we het voor elkaar om steeds opnieuw nieuwe ingewikkelde dingen te verzinnen voor iets dat makkelijk, natuurlijk en zonder problemen zou moeten zijn. Op zich is borstvoeding geven natuurlijk niet gecompliceerder geworden dan dat het zeg 200 jaar geleden was. Het is meer de manier van het denken over het borstvoeding-geven die veranderd is.

Kinderarts in Zuid Afrika

Als kinderarts die in de vroege jaren 80 van de 20ste eeuw in Zuid Afrika was ik stomverbaasd over hoe natuurlijk de moeders daar hun baby’s voedden. Ze legden hun baby’s gewoon aan, zonder gedoe of gestress, zonder diagrammen van hoe de baby zou moeten happen, zonder zich druk te maken over hoeveel minuten de baby aan iedere kant zou moeten drinken, geen obsessies over hoeveel uren er tussen de voedingen zou moeten zitten, geen bezorgdheid als de baby die dag maar zes keer had gedronken of juist veertien keer in plaats van de standaard Noord-Amerikaanse manier van acht tot twaalf keer per dag. En niemand die dacht dat het wel eens mis zou kunnen gaan met de borstvoeding. En opnieuw, tot mijn verbazing, ging het bijna nooit mis. Het feit alleen al dat ik stomverbaasd was, maakt luid en duidelijk wat ik, groot geworden en mijn opleiding als kinderarts gekregen in Noord-Amerika, had meegemaakt in mijn leven en tijdens mijn professionele training.

Nog nooit een boek gelezen over borstvoeding

Deze Afrikaanse moeders, waarvan de overgrote meerderheid nog nooit een boek over borstvoeding had gelezen, die nooit een zwangerschapsles hadden bezocht, die zich waarschijnlijk niet zouden kunnen voorstellen wat een lactatiekundige doet, leken niet meer bezorgdheid te vertonen over hoe ze borstvoeding gaven dan over hoe ze ademhaalden. Nou was borstvoeding geven natuurlijk ook in Zuid Afrika ook niet altijd probleemloos. Net zoals ademhalen niet altijd probleemloos is, als je astma hebt, bijvoorbeeld. Maar moeders leefden er in wel een cultuur waar borstvoeding geven normaal was en als moeders wel tegen problemen aanliepen dan hadden ze overal vrouwen om zich heen (hun eigen moeders, zussen, vriendinnen) die borstvoeding gegeven hadden en die meestal wel wisten hoe ze hun er doorheen konden helpen. Het was zelfs zo dat de moeders die de meeste problemen leken te hebben, degenen waren die het best geschoold waren (naar moderne opvattingen) en die het meest verwesterd waren.

Kennis ging verloren

Maar zelfs deze fundamentele, ingewortelde kennis van hoe je borstvoeding geeft en hoe je voor baby’s zorgt, raakte in het Zuid Afrika van de jaren 80 toen ik daar was, langzaam verloren. Steeds meer moeders hadden problemen met ‘niet genoeg melk’, iets waarvan oudere dokters me vertelden dat ze er nog nooit van gehoord hadden. Steeds meer gebruikte kunstvoeding supplementen, terwijl hun eigen moeders in jaren ervoor deze blijkbaar niet nodig hadden gehad. Een deel van het probleem was de toenemende beschikbaarheid van kunstvoeding en de aantrekkingskracht die het heeft voor arme mensen (“Ik kan het me veroorloven om mijn baby kunstvoeding te geven”), ook al konden ze het zich niet veroorloven. Een even belangrijk deel was de grotere beschikbaarheid van Westerse geneeskunde.

Westerse geneeskunde

Nu is het zo dat Westerse geneeskunde een aantal behoorlijk geweldige dingen heeft bereikt. Ons vermogen om de levens van baby’s te redden die vroeger dan vijfentwintig weken of zelfs eerder geboren worden is niets minder dan wonderbaarlijk en was zelfs nog maar vijftig jaar geleden ongekend, ook al zijn de lange termijn effecten niet altijd zo geweldig als we zouden willen. Ons vermogen om veel soorten kanker te behandelen die voorheen onbehandelbaar waren is er nog een. Een ding dat de Westerse geneeskunde echter niet gedaan heeft is het produceren van kunstmatige melk die hetzelfde is als melk van een mens. Ondanks marketing strategieën om ons van het tegendeel te overtuigen, is wat meestal flesvoeding wordt genoemd, in werkelijkheid heel erg verschillend van moedermelk.

De dokter vertelde dat..

Wat gebeurde er? Waarom lieten vrouwen in Noord Amerika en in andere welvarende gebieden van de wereld borstvoeding in de steek? Tegen de vroege jaren 70 begon zelfs nog maar ongeveer 25 procent van alle moeders in Noord Amerika met het geven van borstvoeding, en deze stopten bijna allemaal binnen een paar weken.
Er waren hier veel redenen voor waaronder het feit dat vrouwen snel na de bevalling terugkeerden naar buitenshuis werk, omdat zwangerschapsverlof in de U.S. bijna niet bestond en nog steeds bijna niet bestaat. Maar even belangrijk of zelfs belangrijker was het dat de Westerse geneeskunde had besloten dat wat menselijke wezens in een fabriek maakten beter was dan wat de mensheid goed gediend had voor honderden of duizenden generaties. (Veel meer vrouwen geven nu borstvoeding in de U.S. ook al is het zwangerschapsverlof nog steeds erg kort, wat laat zien dat het niet alleen werk buitenshuis is dat de borstvoedingcijfers bepaalt). Hoeveel moeders kwamen er al niet naar onze borstvoedingskliniek, samen met hun eigen moeders, die me vertelden, “Ik wou borstvoeding geven maar de dokter vertelde me dat kunstvoeding beter was”? En dit in de jaren 60 en 70, toen de verschillende soorten kunstvoeding nog niet zo goed waren als ze nu zijn. En ze zijn heden ten dage nog steeds niet op het vereiste niveau en zullen dat in 2020 ook niet zijn.

De populariteit van de kunstvoeding

Toen de verschillende soorten kunstvoeding voor het eerst populair werden, in het vroege gedeelte van de twintigste eeuw, waren ze erg ingewikkeld om te bereiden. Het is zelfs zo, dat men ze in het engels “formulas” (recepten) noemde, omdat je een deel van dit pakte, een ander deel van dat, nog een ander deel van weer iets anders, en je moest heel voorzichtig zijn om de hoeveelheden te mixen naar gelang de leeftijd en het gewicht van de baby en hun reactie tot deze melk, die anders was dan de menselijke melk waarvoor de lichaampjes van baby’s waren ontworpen. De kunstvoeding die de baby dronk was samengesteld met behulp van een recept. Daarnaast moest de immuun-deficiënte baby, kunstmatig gevoede baby beschermd worden tegen vreemde bacteriën, dus waren er ingewikkelde instructies nodig over hoe de kunstvoeding en de flessen en de spenen gesteriliseerd moesten worden.

Artsen en kunstvoedingsfabrikanten

Artsen werkten hand in hand met kunstvoeding fabrikanten om het gebruik van kunstvoeding te bevorderen omdat ze zo opeens een nieuwe reden hadden voor patiënten om op het spreekuur te komen. Voedende moeders zouden dat in die tijd bijna nooit naar het spreekuur van een arts (bijna altijd een man) gaan om advies te vragen over borstvoeding gerelateerde zaken. Ze zouden advies aan hun moeders of zussen vragen. Maar hier was een hele nieuwe groep patiënten, nieuwe moeders, die een dokter moesten zien om te ontdekken hoe ze hun baby moesten voeden. En daarmee kwam informatie over hoe ze hun baby’s moesten verzorgen. Regels waren nodig, waarom zou de moeder anders een dokter nodig hebben? Dus werden er regels uitgevonden, niet alleen voor hoe je kunstvoeding moet klaarmaken maar ook voor hoe vaak en hoe lang je de baby mocht voeden. Er waren ook nieuwe regels voor kinderverzorging, regels zoals een baby laten huilen en zo het ‘˜verwennen’ vermijden door ze op te pakken.

Naarmate de jaren vorderden werd het klaarmaken van kunstvoeding steeds minder ingewikkeld met kant-en-klare versies waar je alleen water aan toe hoefde te voegen. Tegelijkertijd werd borstvoeding geven, wat altijd makkelijk en onbezorgd was geweest, steeds ingewikkelder. De regels bedacht voor het klaarmaken en geven van kunstvoeding werden toegepast op het geven van borstvoeding. Per slot van rekening is het logisch om als je ‘wetenschappelijke principes’ toepast om een baby te voeden met kunstvoeding, je deze ook bij borstvoeding geven moet kunnen toepassen. Een korte bespreking van slechts een paar van deze vele regels zal verduidelijken wat ik bedoel.

Voed iedere drie tot vier uur

Wat is het dat bepaalt hoe lang een baby zou moeten wachten tussen voedingen? Dat is makkelijk, het is de hoeveelheid melk die ze drinken. Met een fles, kun je een baby dwingen om meer te nemen dan ze echt willen. Als de dokter zegt dat de baby vier ons (ongeveer 113 gram) moet nemen, zal de moeder, die de instructies wil gehoorzamen, proberen om de baby deze te laten nemen, zelfs als de baby er maar drie wil. Dit overvoedde kind zal dan misschien drie of vier uur slapen. Bij drinken uit de borst, zal de baby zelden meer nemen dan dat hij wil, en is het onmogelijk om hem te dwingen meer te nemen. Niet alleen dat, met de slechte onderwijs dat moeders nog steeds krijgen over hoe borstvoeding werkt, krijgen baby’s vaak minder dan dat ze zouden willen, zelfs als de melkvoorraad overvloedig is. Als de baby maar twee ons (ongeveer 57 gram) van de borst neemt, dan worden ze waarschijnlijk na twee uur wakker, in plaats van na drie of vier uur, wat er toe leidt dat veel moeders concluderen:

  • Ik heb niet genoeg melk
  • Moedermelk is niet zo goed als kunstvoeding
  • Borstvoeding vraagt teveel van mij

Leg je baby voor tien tot twintig minuten aan

Het kost de gemiddelde baby ongeveer tien tot twintig minuten om een fles leeg te krijgen. Omdat een fles hetzelfde zou moeten zijn als twee borsten, zegt de logica dat je tien tot twintig minuten moet aanleggen. Dat lijkt een kwestie van gezond verstand maar wanneer je de verschillen tussen de twee systemen kent, loopt de redenering duidelijk mank. Een borst werkt helemaal niet op dezelfde manier als de fles. De fles geeft een regelmatige stroom gedurende de hele voeding. Maar de borst geeft langzame stroom aan het begin van de voeding tot de melk toeschiet, dan een snellere stroom, en daarna gaat de stroom weer langzamer. Een moeder kan tijdens een voeding meerdere toeschietreflexen hebben, zodat de stroom van borst naar baby vaak op en neer gaat. Suggereren dat de baby 90 procent van de melk verkrijgt tijdens de eerste tien minuten, zoals veel artsen doen, gaat er van uit dat de borst als een fles is. Maar dat is niet zo. Als de moeder de tien tot twintig minuten regel gelooft en de baby heeft meer tijd nodig om te drinken, dan kan de moeder concluderen (en kan hierin gesteund worden door haar dokter):

  • Ik heb niet genoeg melk
  • Moedermelk is niet zo goed als kunstvoeding
  • Borstvoeding vraagt teveel van mij

Aan de andere kant, sommige baby’s wiens moeder een overvloed aan melk hebben, drinken misschien maar aan een borst voor tien tot vijftien minuten, of zelfs minder, en zijn helemaal tevreden. Maar omdat er twee borsten nodig zijn om een fles te vervangen, kan de moeder (en de dokter) concluderen:

  • De baby krijgt niet genoeg melk

Regeltjes

Regels toepassen die wel of niet geschikt kunnen zijn voor kunstvoeding, is zeker niet geschikt voor borstvoeding. Door te proberen een ronde schroef in een vierkant gat te duwen, hebben we onze meningen over hoe borstvoeding te geven zo verwrongen en verdraaid dat we uit het oog zijn verloren hoe het zou moeten zijn om een kind zelf te voeden. En moeders zijn totaal gedwarsboomd door alle elkaar tegensprekende adviezen die ze horen, omdat iedereen in de gezondheidszorg ze een ander verhaal vertelt dat het beste past bij zijn of haar idee van hoe je borstvoeding in dat vierkante gat moet proppen. Het meest consequente ding dat ik hoor van moeders die naar onze borstvoedingskliniek komen is. “Elke verpleegster en dokter vertelde me iets anders.”

Wantrouwen

De waarheid is dat veel mensen werkzaam in de gezondheidszorg innerlijk wantrouwig zijn tegenover de natuur. Als kinderartsen bijvoorbeeld, wordt ons geleerd dat een baby ziek is tot dat het tegendeel bewezen is. Dit wordt meestal niet in zoveel woorden gezegd maar het is de boodschap achter wat we doen. En de angst voor gerechtelijke vervolging speelt hier bij een grote rol. Als kinderartsen, gaan we altijd van het ergste uit, en als je van het ergste uit gaat, vind je makkelijke manieren om dit te vermijden. Het is bijvoorbeeld duidelijk dat een exclusief borstgevoede baby van een dag oud, veel minder melk binnen krijgt dan de kunstgevoede baby. Bij een flesvoeding mentaliteit, wordt er vanuit gegaan dat er de eerste paar dagen niet genoeg melk is, voordat de melkproductie op gang komt. Maar hier wordt de flesgevoede baby die melk krijgt als de norm genomen. Het is eigenlijk zo dat kunstgevoede baby’s de eerste paar dagen teveel krijgen, en dat is niet per se een goede zaak.

Breastfeeding Made Simple (Borstvoeding vereenvoudigd) is precies wat voedende moeders vandaag de dag nodig hebben. Het lezen over de natuurlijke wetten van borstvoeding, zal de moeders helpen om door de onzin heen te kijken die ze misschien zullen horen van vrienden, familie, media, en -ongelukkig genoeg- van hun consultatiebureau- en huisarts.
Door borstvoeding te versimpelen, zullen moeders en baby’s gelukkiger zijn. Door borstvoeding te versimpelen, zullen meer moeders exclusief borstvoeding gaan geven en voor een langere periode. Dit is een boek dat al heel lang nodig was.

Artikelgegevens

  • Voorwoord bij het boek Breastfeeding made simple, januari 2005
  • Vertaald door Anne-Marie van den Boogaard
  • Dit voorwoord mag, net als de handouts van Newman, zonder verdere toestemming gekopieerd en verspreid worden, op voorwaarde dat deze in geen geval gebruikt wordt in enige context die de WHO-code op de marketing van vervangingsmiddelen van moedermelk schendt.

Hier uw advertentie?

Neem vrijblijvend contact met ons op voor de mogelijkheden