Ben je Moslima? Dan heb je tijdens de Islamitische maand Ramadan de plicht om te vasten. Dit betekent dat je als het licht is niks eet of drinkt, ook geen water. Wanneer het donker is, eet en drink je wel. Als je borstvoeding geeft, vraag je je misschien af of het vasten je melkproductie of de gezondheid van jezelf of je kind beïnvloedt. Dit jaar begint de Ramadan 6 mei, maar het kan een dag meer of minder zijn afhankelijk van de maanstand.
Kenniscentrum Borstvoeding werkte mee, met KRO-NCRV, aan een film over de Ramadan. Je kunt de film hier bekijken.
Nuttige tips borstvoedende mama’s die vasten in de Ramadan
- Laat je kindje zo veel mogelijk aan de borst drinken als het donker is en wanneer jij zelf dus ook mag drinken. Het kan zijn dat hij dan overdag minder vaak aan de borst wil drinken.
- Als je kindje ouder is dan zes maanden en ook vaste voeding krijgt, kun je hem overdag’s vaste voeding geven.
- Je kunt eventueel ‘s nachts wat extra moedermelk kolven en dit overdag aan je kindje geven.
- Luister naar je eigen lichaam en kijk goed naar je eigen kindje. Als je denkt dat het vasten slecht is voor je eigen gezondheid of dat van je kindje, bespreek dit met je eigen arts en/of iemand die veel van de Islam afweet.
- Wees bewust dat je melkproductie achteruit kan gaan als je kunstvoeding aan je kindje geeft.
- Als je je slecht voelt, sla het vasten eventueel een of twee dagen over.
- Let op de concentratie van je eigen urine. Als je urine donker is en/of sterk ruikt, is dit een teken dat je te weinig vocht binnen krijgt.
- Als je twijfelt of je kindje genoeg melk krijgt, laat hem elke week op het inloopspreekuur van het consultatiebureau wegen.
Verschillende onderzoeksresultaten
Er zijn verschillende wetenschappelijke onderzoeken gedaan naar de effecten van vasten op de samenstelling van moedermelk. Deze onderzoeken maken ons een aantal zaken duidelijk.
Zo tonen twee onderzoeken aan dat vasten tijdens de Ramadan geen effect heeft op de totale hoeveelheid vet, melksuiker en eiwitten in de moedermelk [1,2]. Een ander onderzoek laat zien dat de hoeveelheid melksuiker en kalium in de moedermelk kan veranderen [3]. En we zien ook dat het vasten de concentratie van zink, magnesium en kalium kan verlagen [1,3] en dat het sommige typen vet [2] in de melk beïnvloedt.
Deze veranderingen in de samenstelling van je melk wijzen er op dat het vasten je melkproductie kan verstoren [3]. Het is echter onbekend of de veranderingen in de samenstelling van je melk de gezondheid van je kindje beïnvloeden. Een aantal van de vrouwen die tijdens de Ramadan vast, merkt dat hun melkproductie achteruit gaat. Daarom moeten ze dan kunstvoeding er bijgeven, ook al is hun kindje nog jonger dan zes maanden [4].
Invloed van het vasten: dit zegt de Koran
Omdat het niet duidelijk is of het vasten schadelijk is voor de gezondheid van jezelf of je kind, overweeg je misschien om de borstvoeding voor of tijdens de Ramadan af te bouwen. In de Koran wordt echter duidelijk aangeraden je kindje ten minste tot de leeftijd van twee jaar zelf te blijven voeden. De Wereldgezondheidsorganisatie [WHO] ondersteunt dit advies. Ook al verandert de samenstelling van je melk misschien als je vast tijdens de Ramadan, toch bevat jouw melk altijd belangrijke antistoffen die niet in kunstvoeding of andere voedingsmiddelen zitten. Deze antistoffen zijn heel belangrijk voor de ontwikkeling van je kind [5].
Moedermelk blijft, ook als je tijdens de Ramadan vast, en ook in ‘westerse landen’ zoals Nederland en Vlaanderen, altijd de beste melk om je kindje te voeden.
Kies voeding van hoge kwaliteit
Veel vrouwen eten tijdens de Ramadan onvoldoende volwaardige voeding. Bovendien drinken ze veel thee, waardoor de opname van onder ander ijzer wordt geremd [1]. Er zijn ook aanwijzigen dat borstvoedende vrouwen die vasten, sneller uitdrogingsverschijnselen krijgen dan vrouwen die ook vasten maar geen borstvoeding geven [3]. Als je besluit om te vasten is het daarom heel belangrijk om ‘s nachts voldoende en gevarieerd te eten en te drinken. Eet niet alleen zoete hapjes maar ook fruit, groente en vlees. En drink, naast thee, ook andere dranken zoals water en vruchten- of groentesap.
Hormonale anticonceptie
Sommige vrouwen kiezen ervoor om in de periode voor en tijdens de Ramadan orale anticonceptie (‘de pil’) te gebruiken [6]. Ze doen dit om te voorkomen dat ze tijdens de Ramadan een menstruatie krijgen en dus een aantal dagen niet mogen vasten. Als je hiervoor kiest, kan je melkproductie flink achteruit lopen als gevolg van het gebruik van de hormonale anticonceptie. Dit geldt vooral voor gebruik van pillen, pleisters of vaginale ringen met zowel oestrogenen als progestagenen. Maar ook bij methoden met alleen progestagenen merken sommige vrouwen dat hun melkproductie achteruit loopt. Vaak kan je de melkproductie door vaak aanleggen weer verhogen als je de hormonale anticonceptie niet meer gebruikt.
Soms hoef je niet te vasten
Onder sommige omstandigheden mag je niet of hoef je niet te vasten. Bijvoorbeeld wanneer je op reis, ziek of oud bent. Wanneer je menstrueert of bloed verliest na een bevalling, mag je niet vasten. Je hoeft ook niet te vasten als je door het vasten jezelf of iemand anders zou kunnen beschadigen.
Omdat het is nog onbekend is of een borstvoedende moeder door het vasten haar kind schade toe kan brengen, vinden sommige Islamitische geleerden dat je niet hoort te vasten als je borstvoeding geeft. Anderen daarentegen vinden dat, ook al geef je borstvoeding, je toch moet vasten.
Anderen adviseren dan weer om de Ramadan later te doen, na de borstvoeding. Dat daarnaast ook wordt geadviseerd om je kind twee jaar borstvoeding te geven, betekent dat je, afhankelijk van de leeftijd van je kind, dan toch een tijdje niet vast. En als je toch later gaat vasten, doe je dat mogelijk wel alleen, zonder je familie die ook vast. De borstvoeding komt zo niet in gevaar en je geeft je kind het allerbeste. Ook voor jou is dat vast en zeker een goed gevoel.
Het lijkt dus verstandig dat je, samen met je arts, iemand die veel kennis heeft van de Islam en een goede vriendin, de beslissing neemt of je tijdens de Ramadan al dan niet gaat vasten. Als je besluit om niet te vasten, kan je gevraagd/opgedragen worden om het vasten later in te halen of om het niet-vasten op een andere manier te compenseren.
Literatuur
- [1] Rakicioglu N, Samur G, Topcu A, Topcu AA. The effect of Ramadan on maternal nutrition and composition of breast milk. Pediatr Int. 2006; 48: 278 ‘ 83.
- [2] Bener A, Galadari S, Gillett M, Osman N, Al-Taneiji H, Al-Kuwaiti MHH, Al-Sabosy MA. Fasting during the holy month of Ramadan does not change the composition of breast milk. Nutrition Research 2001; 21: 859 ‘ 864.
- [3] Prentice AM, Lamb WH, Prentice A, Coward WA. The effect of water abstention on milk synthesis in lactating women Clinical Science 1984; 66: 291 ‘ 298.
- [4] Ertem IO, Kaynak G, Kaynak C, Ulukol B, Gulnar SB. Attitudes and practices of breastfeeding mothers regarding fasting in Ramadan. Child Care Health Dev. 2001; 27: 545 ‘ 54.
- [5] Hanson LA. Immunobiology of human milk. How Breastfeeding Protects Babies. 2004 Pharmasoft Publishing: Amarillo, TX.
- [6] Kridli SA. Health beliefs and practices of muslim women during Ramadan. MCN Am J Matern Child Nurs. 2011 Jul-Aug;36(4):216-21.
Lees ook
- Het Nieuwe Borstvoeding Boek, Stefan Kleintjes, lactatiekundige Groningen-Bedum & Gonneke van Veldhuizen-Staas, lactatiekundige Helmond
- Eten voor de Kleintjes, kleintjes van 0-4 leren zelf eten, Stefan Kleintjes, kinderdiëtist en lactatiekundige Groningen Bedum; 10e druk september 2019
- Bestel hier je boeken bij Kenniscentrum Borstvoeding
Copyright
© | Op dit artikel rust copyright | StefanKleintjes |
Update
Laatste update: 17 april 2019