In Nederland en België zijn er wettelijke regelingen rondom borstvoeding en werk. In dit artikel vertellen moeders hoe zij borstvoeding en werk in de kinderopvang, jeugdzorg of gehandicaptenzorg combineren.
Celine
Ik ben de trotse mama van een dochter, die nu alweer negen maanden borstvoeding krijgt.
Toen zij vier maanden was ben ik weer aan het werk gegaan. Ik werk 32 uur verdeeld over vier dagen, als pedagogisch medewerkster op een kinderdagverblijf. Al in mijn zwangerschap heb ik aangegeven dat ik borstvoeding wilde geven en dus zou moeten kolven tijdens werktijd. Hoewel dit in ons werk niet handig is; je laat toch je collega achter met negen baby’s onder de twee jaar, was hier alle begrip voor. Tot op heden kolf ik twee maal per dag, zo’n 20-30 minuten per keer. Tot mijn dochter zes maanden was ging ik daarnaast in mijn lunchpauze live voeden, bij haar op het kinderdagverblijf. Een enkele keer begin ik wat later, of ga ik iets eerder weg om mijn dochter te kunnen voeden. Dan kan ik het kolven achterwege laten.
Ik probeer het op de groep zo te regelen dat ik ga kolven als de meeste kinderen in bed liggen en er even geen flessen gegeven hoeven te worden. Als het echt druk is en ik niet weg kan, mag ik een beroep doen op collega’s van andere groepen, of als die ook druk zijn op het adjunct vestigingshoofd. Het is dus nog nooit voorgekomen dat ik een kolfbeurt moest overslaan. Ook hebben wij een stagiaire op de groep gekregen om mijn collega’s te ontlasten als ik moet voeden of kolven.
Hoewel dit natuurlijk de normaalste zaak van de wereld hoort te zijn, realiseer ik me dat ik heel gelukkig mag zijn met zoveel medewerking van mijn collega’s. De werkdruk ligt vaak best hoog, en het zorgt toch voor extra onrust op de groep. Het is mede aan mijn collega’s te danken dat mijn kleine meisje nog elke dag van mama’s melk mag genieten!
Henriette
Ik ben moeder van twee prachtige dochters. Bij de oudste is de borstvoeding helaas mislukt. Des te gemotiveerder was ik bij mijn tweede dochter. Nog voordat ik met verlof ging heb ik een kamertje geregeld op het kinderdagverblijf waar ik werk. Er staat een bank, een tafeltje en er ligt een berg tijdschriften. Ik werk twee en een halve dag per week. Op de dagen dat ik wat later begin probeer ik mijn dochter thuis te voeden, en kolf ik drie tot vier uur later op mijn werk.
De eerste week was het erg zoeken wanneer ik even weg moest, maar nu, na drie weken, weet ik aardig de goede tijdstippen te vinden. Mijn collega’s springen in als het nodig is, en het geweldige is: zij passen zich aan mijn tijden aan! Aan het begin van de dag geef ik mijn planning door, en regel ik alvast vervanging. Ideaal! Tijdens het kolven relax ik op de bank en bel ik om even te horen hoe met mijn meiden gaat, lees ik een boekje of check ik mijn mail. Zo kom ik even tot rust, en ik ben vaak na een half uur weer terug op de groep. Ik hoop het zo nog lang te kunnen doen!
Tessa
Ik ben werkzaam in een logeerhuis voor meervoudig gehandicapte kinderen en (jong)volwassenen. In deze setting is er geen pauze zoals bij de meeste kantoor- banen. Mijn kolfmomenten zijn dus afhankelijk van de beschikbaarheid van mijn collega’s, het aantal logees en hun zorgvraag. Soms werk ik alleen, dan is het lastiger om te kolven: de veiligheid van de logees staat tenslotte voorop! Ik kolf dan in ‘n keuken, waar ik door het raam toezicht houd. Ik moet daarbij even gaan staan of het kolven even onderbreken. Of ik kolf, als er vrouwelijke logees zijn, die geen last hebben van het geluid van de kolf, gewoon in hun bijzijn.
Als ik samenwerk is er meestal iemand die een oogje in het zeil houdt. Ik kolf dan op een verwarmde slaapkamer. Soms neemt een collega de werkzaamheden die ik op dat moment zou moeten doen over. Als ik alleen ben is dat niet het geval en moet ik een stapje sneller lopen. Daarom kolf ik nu, bij mijn tweede kind, dubbelzijdig. Dan ben ik sneller klaar en is er minder stress.
Susan
Ik ben moeder van een dochter en ik werk in de zorg voor verstandelijk gehandicapten Ik ben begeleidster op een woonvoorziening in een gewone woonwijk. Daar draai ik alle diensten, ook slaapdiensten. Op mijn werk bleek het heel makkelijk om afspraken over het kolven te maken. Ik stond de meeste diensten samen met een andere collega, of er was een overlap tijdens de overdracht waarin ik kon kolven. Tijdens de slaapdienst, wanneer ik alleen stond, kolfde ik als iedereen in bed lag, en ik kolfde meteen als ik opstond. Het kolven zelf deed ik op de slaapwachtkamer. Die deur kon op slot, en die ruimte werd alleen door anderen gebruikt om te slapen. Ook was er stromend water, en kon ik de tv aanzetten of radio luisteren tijdens het kolven. De melk bewaarde ik in de koelkast voor de medicatie in het kantoor, zodat er geen bewoners bij in de buurt zouden komen. De meeste collega’s vonden het wel bijzonder dat ik borstvoeding wilde blijven geven, en hadden er bewondering voor dat ik zo lang door ben gegaan met voeden en kolven.
Uiteindelijk heb ik dertien maanden borstvoeding gegeven. Al die tijd heb ik op mijn werk onder werktijd mogen kolven. Dat is vanaf het begin heel goed gegaan, er was altijd een mogelijkheid om even van de groep af te gaan. Daar koos ik wel een handige tijd voor uit, bijvoorbeeld als de cliënten koffie dronken en het rustig was op de groep. Of in de ochtend, als net alle bewoners naar dagbesteding waren. De kolftijden sloten daardoor niet altijd voor honderd procent aan bij de tijden dat ik ook gevoed zou hebben, maar dat heeft nooit tot echte problemen geleid. Bewoners waren er snel aan gewend dat ik af en toe even weg was ‘voor de baby’ of ‘om te golven’. Ik ben erg blij dat dit zo soepel is gegaan. Dat heeft er mede toe bij gedragen dat ik zo lang door heb kunnen gaan met borstvoeding geven. Helaas weigerde mijn dochtertje de borst toen ze net een jaar was geworden, en daarmee was het afgelopen met de borstvoeding. Ik kijk met veel plezier terug op die mooie periode.
Karin
Ik ben weekendmedewerker in de jeugd- en gehandicapten zorg. Twee weekenden in de maand werk ik twaalf tot achttien uur op een groep met vijf (pre)pubers, die door de rechter uit huis geplaatst zijn. Het is een pittige baan, vol uitdagingen, vooral omdat het contrast met mijn eigen gezin zo groot is. Ik werk gelukkig nooit nachtdiensten. Ik sta, behalve tijdens de overdracht, alleen op de groep. Maar naast ons zitten nog vier groepen, ieder in zijn eigen huis.
Onze jongste dochter is inmiddels veertien maanden en krijgt borstvoeding. Nog nooit eerder voedde ik zo lang. Ik heb ook nooit eerder werk en borstvoeding hoeven te combineren. Ik zag er dus best wel een beetje tegenop om te gaan kolven op het werk. Maar dat ik niet met de borstvoeding wilde stoppen stond als een paal boven water. Ook voor mijn collega’s was het wel wennen, want nog niet eerder was er een collega die wilde kolven op het werk.
In de praktijk bleek het allemaal best goed te gaan. Soms met hulp van een stagiaire, maar meestal kwam een collega mét haar cliënten even naar onze groep, zodat ik twintig minuten, op de nachtdienstslaapkamer, kon kolven. Bij een korte dienst hoefde het maar één keer, tijdens een lange dienst in het begin twee keer, maar later ook één keer. Mijn collega’s zijn daar allemaal heel behulpzaam in geweest. Nooit heb ik er een wanklank over gehoord.
Na negen maanden kreeg ik zelfs toestemming om te blijven kolven onder werktijd! Hoewel ik me soms best een beetje bezwaard voelde naar mijn collega’s, om ze te vragen mijn groep te draaien, vond ik die twintig rustige minuten ook vaak heel lekker. Verder heb ik op geen enkele manier pauze, dus dit was erg welkom.
Na de eerste verjaardag van mijn dochter heb ik besloten om niet meer te kolven op het werk. Mijn melkproductie is zo goed dat die paar uurtjes weg geen probleem meer zijn. Voordat ik ga werken voed ik mijn dochter, en als ik weer thuis ben haalt ze ‘de schade’ meestal weer in.
Leonie
Toen onze dochter elf weken was, gingen de deuren van mijn eigen kinderopvang weer open. Ik werk thuis als gastouder, vijf dagen per week. De gastkinderen komen dus in mijn thuissituatie. Als gastouder en kleine zelfstandige zijn er geen wettelijke bepalingen waarvan ik gebruik kan maken. Ik ben de enige die op de groep staat, en dat betekende dat ik borstvoeding gaf terwijl ik op de groep stond.
Ik zorgde voor discrete kleding, meestal een laagje wat omhoog kon, en een laagje wat omlaag kon, ging in de fauteuil zitten die het meeste overzicht bood op de rest van de groep, en voedde onze dochter. Zij was de ideale borstvoedingsbaby voor deze situatie; ze vroeg niet veel tijd, noch veel voedingen. Ze regelde zichzelf verbazingwekkend genoeg naar een schema.
Het werd iets lastiger rond haar eerste verjaardag. De middagvoeding gaf ik haar na de lunch, vóór haar middagdutje. Maar rond dat tijdstip wilden er meer kinderen gaan slapen. Ik legde dochterlief dan als laatste in bed, maar ze moest dan wel lang wachten.
De aanwezige gastkinderen vonden borstvoeding al snel even normaal als flesvoeding. Ik heb vaak ‘simultaan’ gevoed; ik onze dochter, de kinderen hun pop. Ook leerde ik al snel om met één hand borstvoeding te geven, en met de andere een gastkind te helpen. Dat lukt me bij een flesvoedingsmoment nog steeds niet. Daar heb ik beide handen voor nodig.
Ik ben nu dertig weken zwanger, en wil het deze keer precies zo gaan doen.
Brigitta
Ik ben moeder van drie zonen en ik ben invalkracht in de kinderopvang, bij een vrij grote stichting met meerdere vestigingen. Omdat ik op verschillende plekken werk, moet ik op verschillende plekken kolven. De ene keer is dat een privé ruimte met klein keukentje, de andere keer zit ik tussen het knutselpapier in de voorraadkast. Ik weet dat ik recht heb op een kolfplek, maar omdat ik geen moeite heb met kolven en binnen een kwartier klaar ben, hoeft dat van mij niet. Er is altijd een koelkast en warm water in de buurt. Ik overleg altijd met mijn collega van die dag wat handige kolfmomenten zijn. Meestal ga ik kolven op het moment dat er niet veel hoeft te gebeuren, zodat mijn collega even alleen kan blijven met de kinderen. Dit is bijvoorbeeld na een eetmoment, en als de kinderen net verschoond zijn, of daar vlak daarvoor. Dit komt vaak overeen met de tijden dat ik graag wil kolven.
Ik laat niet langer dan drie en een half à vier uur tussen kolfmomenten zitten en kolf het liefst om de drie uur, net zoals de voedingen thuis verlopen. Dit komt neer op drie keer kolven op mijn werk, waarvan één keer in mijn pauze van drie kwartier. Soms kan ik zelfs tussendoor even naar huis om hem zelf te voeden, omdat ik dan vlakbij huis aan het werk ben. Maar omdat mijn ouders of schoonouders oppassen bij ons thuis laat ik de voedingen liever aan hen over. Het verloopt anders wat rommeliger, of ik moet nakolven als mijn zoon dan niet genoeg bij mij drinkt. Als mijn zoon straks bijvoeding krijgt en minder komt voor een voeding ga ik het afbouwen naar één keer kolven in mijn pauze. Dit ging bij mijn tweede zoon ook goed, en ik verwacht dat dat bij mijn derde zoon ook goed zal gaan.
Lees ook
- Lees Boekje Borst en Baan
- Boekje Borst en Baan bestel je via de Webshop van Kenniscentrum Borstvoeding.
- Borstvoeding en werken in het onderwijs combineren
- Borstvoeding en werken in Nederland
- Borstvoeding en werken in België
- Twaalf opties: borstvoeding en werken combineren
- Borstvoeding en baan combineren bij een oudere baby
- Werken als je borstvoeding aan een dreumes geeft
- Een peuter of kleuter aan de borst, als je buitenshuis werkt