Borstvoeding en werken in Nederland

nwsbrcht-kolfkamer.jpgZowel moeders als werkgevers weten vaak niet hoe het nou precies zit met dat borstvoeden en werken. In de praktijk blijkt dat moeders vaak stoppen met de borstvoeding als zij weer gaan werken. Het blijkt vaak lastiger dan verwacht om werken en borstvoeding te combineren.
In dit artikel zetten we alle informatie over Nederland voor jou op een rijtje.
Zowel de borstvoedende moeders als de werkgevers lopen tegen vragen aan. Hoe lang duurt het kolfrecht of voed-recht? Waar kan ik prettig kolven? Ben ik echt verplicht mijn werkneemster te laten voeden? Hoe lang mag zij dan van haar plek om te kolven of te voeden? Waar moet ik als werkgever voor zorgen? Wat zijn mijn rechten?

Inhoudsopgave

Werkneemsters in Nederland: kolfrecht

De wet voor werkneemsters

Artikel 4.3.8. Voedingsrecht uit de Arbeidstijdenwet (2007)

  • Een vrouwelijke werknemer die een borstkind voedt heeft, indien zij de werkgever hiervan in kennis heeft gesteld, gedurende de eerste negen levensmaanden van dat kind het recht de arbeid te onderbreken ten einde in de nodige rust en afzondering haar kind te zogen dan wel de moedermelk te kolven. De werkgever biedt haar daartoe de gelegenheid en stelt, waar nodig, een geschikte af te sluiten besloten ruimte ter beschikking.
  • De onderbrekingen, bedoeld in het eerste lid, vinden plaats zo vaak en zo lang als nodig is doch bedragen gezamenlijk ten hoogste een vierde van de arbeidstijd per dienst. De vaststelling van het tijdstip en de duur van de onderbrekingen vindt plaats door de betrokken vrouwelijke werknemer na overleg met de werkgever.
  • De duur van de onderbrekingen, bedoeld in dit artikel, gelden voor de toepassing van deze wet en de daarop berustende bepalingen als arbeidstijd, waarover de vrouwelijke werknemer haar aanspraak op het naar tijdruimte vastgesteld loon behoudt.
  • Elk beding waarbij ten nadele van de vrouwelijke werknemer wordt afgeweken van dit artikel, is nietig.

De rechten van de werkneemster

  • Je hebt de eerste negen levensmaanden van je kind het recht om te voeden en/of te kolven, thuis, waar dan ook of op je werk.
  • Je mag de beschikbare tijd ook gebruiken om naar je kindje toe te gaan om hem te voeden.
  • Je mag tot een kwart van je werktijd gebruiken om te voeden en/of te kolven Je hebt daarnaast ook recht op je normale pauzes.
  • Je wordt door je werkgever normaal uitbetaald, dus ook voor de tijd die je kolft of voedt.
  • Je werkgever moet zorgen voor een ruimte die goed verwarmd, hygiënisch en afsluitbaar is, zodat jij comfortabel kunt voeden en/of kolven. Een toilet is geen geschikte ruimte.
  • Indien er geen geschikte ruimte beschikbaar is, moet je werkgever je de kans geven om thuis te voeden of kolven. Natuurlijk mag je ook als er wel een geschikte ruimte is naar huis om te voeden of kolven.
  • Je hoeft tot zes maanden na de bevalling geen overwerk te doen of nachtdiensten te draaien.

Een toilet is geen geschikte ruimte om te kolven!

Een praktijkvoorbeeld:
Je werkt vier uur per dag. Je mag dan één uur per dag gebruiken om óf af te kolven óf om naar je kindje te gaan en te voeden.
Je mag dit dus doen gedurende de eerste negen levensmaanden van je kindje. Daarna hoef je natuurlijk niet te stoppen met het geven van borstvoeding als je dat niet wilt. Je kunt in je eigen tijd (de pauzes) afkolven of je kindje eet misschien al een flinke hap zodat het afkolven gestopt kan worden en je kunt volstaan met hem of haar te voeden als je thuis bent.

De wettekst laat enige ruimte. Er wordt duidelijk gezegd dat werknemer en werkgever in onderling overleg moeten bepalen hoe het recht van de vrouw om borstvoeding te geven kan worden vormgegeven. Je hebt het recht om je kind gedurende de eerste negen maanden borstvoeding te geven of op een andere manier moedermelk te geven. En waar je dat dan precies doet is minder belangrijk. Je mag hiervoor maximaal 25% van je werktijd gebruiken, eventuele reistijd valt hier binnen.
Over kolfrecht wordt in de wet niet gesproken; het is feitelijk gezien ook geen kolfrecht, maar een voed-recht. Vooral belangrijk is dat je het regelt, in overleg!

De Rijksoverheid geeft in haar brochure Zwangerschap en veilig werken aan dat je tot zes maanden na de bevalling geen overwerk hoeft te doen of geen nachtdiensten hoeft te draaien. Er wordt gesteld dat je er recht op hebt, maar let op: je hebt dat recht alleen in overleg met je werkgever. We raden je dus aan om tijdig te overleggen met je werkgever om teleurstellingen te voorkomen.

De plichten van de werkneemster


Er gelden geen plichten voor jou als borstvoedende vrouw. Er zijn wel wat zaken waar je rekening mee kunt houden. Bijvoorbeeld: Om je werkgever niet op te zadelen met een verrassing dat je gaat kolven op het werk, is het handig [en verstandig] om al tijdens je zwangerschap mee te delen dat je van plan bent te gaan kolven en te overleggen hoe dat het beste vormgegeven kan worden op het moment dat je weer komt werken.

Werkgevers in Nederland

De rechten van de werkgever

Als werkgever heb je weinig rechten en vooral plichten. Wanneer een werkneemster je informeert dat zij borstvoeding aan haar baby wil geven en/of wil afkolven voor haar baby zijn er natuurlijk wel zaken die jullie met elkaar kunnen bespreken, zoals bijvoorbeeld op welke momenten je graag zou willen dat zij een pauze neemt om te kolven.
Informeer je werknemers en werkneemsters over de faciliteiten die je voor voedende moeders beschikbaar hebt binnen het bedrijf. Bespreek tijdens de zwangerschap van je werkneemster al of zij van plan is om borstvoeding te geven. Zo kom je niet voor een verrassing te staan. Je hebt er recht op dit te weten.

De plichten van de werkgever

  • Je moet de werkneemster de gelegenheid geven om tot een kwart van de tijd die zij werkt, af te kolven of te voeden.
  • Je moet de moeder deze tijd geven gedurende de eerste negen levensmaanden van haar kind.
  • Je bent verplicht te zorgen voor een ruimte die goed verwarmd, hygiënisch en afsluitbaar is waar je werkneemster kunnen voeden en/of kolven. Een toilet is geen geschikte ruimte.
  • Je moet haar volledig doorbetalen voor de uren die zij voedt en/of kolft.
  • Indien er geen geschikte ruimte beschikbaar is, moet je de werkneemster de gelegenheid geven om thuis te voeden of kolven.
  • Ook als er wel een ruimte beschikbaar is om te kolven, moet je haar de gelegenheid geven naar haar kindje te gaan om het voeden, als zij dat wil.
  • Je mag je werkneemster tot zes maanden na de bevalling geen overwerk laten doen of nachtdiensten laten draaien.

Wat precies een geschikte ruimte is, is niet goed gedefinieerd. In het Arbo Informatieblad [nr. 12] staat dat de ruimte ‘geschikt’ moet zijn, wat kan worden opgevat als dat deze:

    \t

  • van binnenuit afsluitbaar moet zijn;
  • \t

  • voldoende rustig en afgezonderd is;
  • \t

  • voldoende verse lucht en voorzieningen voor klimaatbeheersing heeft;
  • \t

  • vrij is van risico’s zoals gevaarlijke stoffen en verontreinigingen.

Kortom het moet een ruimte zijn waar je ongestoord en in alle rust kan afkolven. Het is er schoon, er staat een prettige stoel, het is er warm en je kunt het ventileren. Een stopcontact, warm en koud stromend water en een koelkast zijn natuurlijk handig.

Je kunt je afvragen of er meerdere ruimtes moeten zijn als er veel vrouwen zijn die afkolven of voeden; opdat iedereen ‘a la minute’ kan gaan kolven. Sommige vrouwen vinden het helemaal niet erg om samen te kolven en anderen spreken af hoe laat ze ‘aan de beurt zijn’. Om het aantal ruimtes te berekenen telt niet aantal werknemers, maar het aantal vrouwelijke werknemers in de vruchtbare jaren met kinderwens.
Daarbij gaat het niet om de ruimte op zich, maar om hoeveel vrouwen tegelijkertijd of na elkaar met voldoende bewegingsruimte en privacy daar kunnen kolven. Wij schatten in dat een stoel per drie tot vier voedende/kolvende vrouwen voldoende zal zijn.

Bedenk het volgende

Borstgevoede kinderen zijn het eerste levensjaar minder ziek; dit betekent minder verzuim van je werkneemster wegens ziekte van haar kind.
Je werkneemster zal met meer plezier beginnen na haar verlof als alles goed geregeld is en ze zal minder snel haar ontslag willen nemen.
Als je ervoor zorgt dat je werkneemster prettig kan kolven op het werk, leidt dat mogelijk tot een grotere motivatie, loyaliteit, tevredenheid en productiviteit van je werkneemster.
Het feit dat je je werkneemster de kans geeft borstvoeding te blijven geven geeft jouw bedrijf een sociaal en maatschappelijk bewust image.

Tips voor de werkneemster

  • Je mag gedurende de eerste negen levensmaanden van je kindje afkolven ‘in de baas zijn tijd’. Daarna hoef je niet te stoppen met afkolven als je dat niet wilt. Je kunt je pauzes gebruiken om te kolven. In overleg met je werkgever is er misschien zelfs meer mogelijk.
  • Je werkgever moet een geschikte ruimte voor je zoeken. Het kan handig zijn om je wensen uit te spreken of zelf voor wat aankleding van de ruimte te zorgen. Een gezellige ruimte maakt je meer ontspannen dan een kil hokje.
  • Je bent misschien even bezig om naar de kolfruimte te gaan en je daar op je gemak te voelen. Misschien kun je dit bespreken met je werkgever.
  • Je bent misschien geneigd om twee keer lang te gaan kolven, maar meerdere keren wat korter kolven geeft vaak meer opbrengst op de lange termijn en zorgt ervoor dat je borsten gestimuleerd blijven, zodat je melkproductie beter op peil blijft. Praat met je werkgever hierover. Voor je werkgever is het natuurlijk prettig te weten wanneer je van je plek bent om te gaan kolven. Algemeen moet je met je werkgever overeen komen wanneer je de kolf- of voedingstijden kunt opnemen. In de meeste gevallen zal dit direct voor of na een pauze zijn.
  • Voeden van je kindje bij de opvang lijkt erg omslachtig vooral omdat je moet reizen. Soms kan het ‘live voeden’ wel een oplossing zijn, bijvoorbeeld wanneer afkolven voor jou niet zo makkelijk is of tijdelijk niet lekker gaat.
  • Zet de verwarming al ruim voordat je gaat kolven lekker aan in de ruimte waar je afkolft.
  • Heb je veel vergaderingen, ben je veel onderweg of werk je in het onderwijs? Misschien kun je afspreken dat men rekening met je houdt bij het plannen van een vergadering. Stel ook het roosterbureau op de hoogte van je kolfplannen.

Tips voor de werkgever

Het kan een vervelend idee zijn dat je werkneemster de werkvloer verlaat om naar haar kindje te gaan. In praktijk is zij waarschijnlijk minder tijd kwijt met live voeden dan met kolven; voeden van een kindje is altijd effectiever dan afkolven.
De eerste tijd zal het kolven misschien moeizamer verlopen. Geef je werkneemster de tijd aan de nieuwe situatie te wennen.
Probeer rekening te houden met haar bij het plannen van vergaderingen en dergelijke.

Info voor werkneemsters

Breng je werkgever op de hoogte

Misschien ben je er al tijdens je zwangerschap zeker van dat je borstvoeding gaat geven en kun je al voor je verlof aankaarten dat je wilt gaan kolven op je werk of je kindje wilt voeden bij de opvang. Of misschien laat je je kindje zelfs wel langs brengen op je werk. Zo kun je, in het ideale geval, met een gerust hart met verlof gaan. Als je later in je verlofperiode beslist dat je op je werk wilt gaan kolven of voeden, bespreek dat dan het liefst met je werkgever ruim voordat je weer terugkomt op het werk. Dan staat hij niet zomaar voor een verrassing en hij kan eventuele maatregelen nemen om het kolven of voeden voor jou mogelijk te maken.

Maar wat moet je doen als je solliciteert naar een baan? Ga je dan melden dat je kolft? Of confronteer je je nieuwe werkgever ermee op het moment dat je op het werk verschijnt? Een echt advies hiervoor hebben we niet. Er is wat voor te zeggen om het te melden en bespreekbaar te maken tijdens het sollicitatiegesprek. Aan de andere kant kan je ook denken: kolven is mijn recht -als je nog binnen de negen maanden zit- en ik zie wel hoe het gaat als ik eenmaal werk.

Tip: Voorbeeldbrief aan werkgever met voordelen van borstvoeding.
Bron: Babynatuurlijk

Beginnen met kolven

Ongeveer drie weken voor je gaat werken is het prettig om het kolven te gaan oefenen, als je dat al niet al eerder gedaan had. Met het drinken uit een fles kun je beter al eerder gaan oefenen met je baby, zodat er minder kans is dat je kindje het drinken uit een fles nu nog moet leren. Je kunt je baby afgekolfde moedermelk in een fles geven na dat hij zes weken is. Daarbij is het wel belangrijk dat je kindje echt goed drinkt aan je borst, zodat het geen zuigverwarring krijgt. Als je kindje eenmaal uit een fles kan drinken, geef het dan minimaal een keer per week om te voorkomen dat hij het weer verleert.
Mocht het toch gebeuren dat je kindje zich geen raad weet met het flesje, dan kun je ook altijd een tuitbekertje proberen te geven zonder anti-lek beveiliging.

Naar de opvang om je baby te voeden

Naar je kindje toe gaan om hem te voeden, heeft als voordeel dat het voeden meestal makkelijker verloopt. Een kolfapparaat heeft ondanks alle moderne technieken toch niet hetzelfde vermogen om melk uit je borsten te halen. Je baby doet dat veel beter. Wanneer je dus naar je kindje toegaat blijft je productie beter op peil. Je baby zien en aanraken helpen daar nog eens extra bij. En ook voor je kindje is het natuurlijk prettig om jou te zien. Soms is het juist extra moeilijk om na een voeding weer afscheid te moeten nemen.

Soms kan het reizen vervelend zijn. Daarom is het fijn als je toch wat afgekolfde melk achter de hand houdt bij de opvang van je kindje en hem aan een flesje went. Mocht je dan eens in een file staan of een uitgelopen vergadering hebben, kan je kindje toch een flesje drinken.

Tip

In de weken voor dat je weer gaat werken kun je meer gaan oefenen en je kind bijvoorbeeld twee of drie borstvoedingen niet live geven maar met een fles. Het liefst gegeven door iemand anders dan jij zelf. Maar als dat niet haalbaar is, dan geef je toch zelf die fles.
Buiten die flesvoedingen met moedermelk, blijf je de andere voedingen, zoals de [vroege] ochtend- en de [late] avondvoeding, gewoon live borstvoeding geven. Want juist dan drinken ze het meest en alles wat ze dan overdag eventueel te kort komen, wordt op dat moment ingehaald. Als je dus moedermelk met de fles wilt geven, en je had het nooit eerder geoefend, dan geef je eerst een klein beetje. Vooral niet dwingen. Om te voorkomen dat je kind honger lijdt, geef je een half uur later alsnog de borst. Niet direct na de fles, want dan kan je kind het idee krijgen dat de borst toch wel komt en dat er geen noodzaak is om de fles te pakken.

Als je straks gaat werken en je kind drinkt op het KDV weinig, dan hoef je je daar geen zorgen over te maken, omdat kinderen, zoals al eerder gezegd, in de avond alles weer inhalen. De vrees dat je kind dan onhoudbaar zou zijn of ‘s nachts weer wakker zou worden, als ze al doorslapen, hoeft ook niet gegrond te zijn. Dat verschilt allemaal enorm per kind.

Kopen of huren?

kolf-12.jpg
Als je wilt gaan afkolven op je werk heb je natuurlijk een kolfapparaat nodig. Deze kun je huren (bijvoorbeeld via de thuiszorgwinkels) of kopen. Wanneer je een apparaat huurt, moet je de bijbehorende accessoires er meestal nog bijkopen. Dit omdat dat hygiënischer is. Het gaat dan om die delen die in contact staan met de afgekolfde melk. Op die manier worden er geen bacteriën en virussen overgedragen.

Welke kolfmethode

Er zijn een aantal kolfmethodes:

  • met de hand zonder kolfapparaat;
  • met een handkolf;
  • met een elektrische kolf.

Wat bij jou past is heel persoonlijk en het is wel zo prettig dat als je veel kolft dat het dan snel en effectief kan. Een dubbelzijdige elektrische kolf is dan een uitkomst omdat je twee borsten tegelijk afkolft.

Hier vind je meer informatie:

Kolftips

  • Zorg dat je gaat kolven op een rustige plek.
  • Zorg dat je hartslag en ademhaling rustig wordt. Neem dus eerst even een momentje rust voordat je gaat kolven.
  • Zorg dat je het warm genoeg hebt.
  • Probeer je hoofd helemaal leeg te maken en alleen aan je kind te denken.
  • Veel vrouwen vinden het prettig om alles in een zelfde volgorde te doen. Je krijgt dan een ritueel waar je aan gewend raakt en wat je lichaam kan herkennen.
  • Zorg ervoor dat je rekening hebt gehouden met de reistijd van en naar je werk. Je melk moet koel blijven tijdens het vervoer. Is je reistijd extreem lang of heb je een reizend beroep denk dan aan bijvoorbeeld. een koelbox met koelelementen.
  • Zorg dat je melk altijd voorzien is met een datumstikker en een naam. Als je je melk dan op je werk in een koelkast zet weet iedereen van wie de melk is. Als je je melk vergeet weet je altijd van welke datum de melk is.
  • Bedenk dat je niet alleen op de dagen dat je werkt hoeft te kolven. Je kunt er ook voor kiezen om alle dagen van de week te kolven zodat je meer melk op voorraad hebt.
  • Bedenk dat kolven iets is dat je moet leren. Vaak is het zo dat je in het begin langer bezig bent en minder opbrengst hebt dan als je een ervaren kolfster bent. Geef jezelf dus even de tijd om het onder de knie te krijgen.
  • Als het echt tegen zit: vraag bij je huisarts om de ocytocine neusspray. Deze neusspray wekt je toeschietreflex op met het hormoon oxytocine. Dit hormoon maak je zelf ook aan en zorgt ervoor dat je melk ‘los’ komt. Wanneer je pas begint met werken en moet gaan kolven, komt je toeschietreflex wel eens niet of pas later op gang. De neusspray kan je dan helpen.
  • Probeer het kolven zo snel mogelijk helemaal in je dag te voegen. Dat wil zeggen zie het niet als een onprettige lastige onderbreking, maar als iets dat er gewoon bij hoort.

Uitdaging: kolven in het onderwijs


Kolven in het onderwijs vergt misschien wat meer aanpassing. In het basisonderwijs is het misschien mogelijk dat iemand even jouw klas overneemt, terwijl je kolft. Misschien kun je de eerste tijd verzoeken om iemand die tijdens het speelkwartier let op jouw klas, zodat je die tijd kunt gebruiken om (een beetje) te kolven.
Wanneer je te maken hebt met middelbaar onderwijs of hoger onderwijs en er een rooster voor je wordt gemaakt, kun je van te voren niet alleen je werkgever op de hoogte brengen van je kolfplannen, maar ook het roosterbureau.

Uitdaging: kolven onderweg

Kolven onderweg is een uitdaging, maar met wat trucs is het mogelijk. Je kunt tussen de afspraken door in je auto kolven als je dat ziet zitten. Er zijn speciale adapters te koop voor kolfapparaten. Misschien kun je tussen afspraken door bij je baby langs of thuis langs om te kolven.

Ben je zelfstandig ondernemer, of zzp’er?

De belastingdienst stelt dat voed-tijd of kolf-tijd geen werk-tijd is. Werk-tijd is namelijk tijd die feitelijk bijdraagt aan het bedrijven van de onderneming, zoals werken, reizen, administreren, onderzoek. Borstvoeding is privé-tijd. Dit kan voor vrouwen in een eigen een-vrouwsbedrijf een probleem zijn, omdat je na de geboorte van je kind soms minder uren kan werken. Om je recht te kunnen behouden op bijvoorbeeld de zelfstandigen aftrek en de mkb-vrijstelling, moet je aan de urennorm (1225 uur/jaar) voldoen. Je bent niet in overtreding als je de uren niet haalt, maar er valt een fiscaal voordeel weg als je het niet haalt.
Door de substantiële tijd die je per werkdag kwijt bent voor het kolven, kan deze urennorm in gevaar komen.

Hier uw advertentie?

Neem vrijblijvend contact met ons op voor de mogelijkheden