‘Hoeveel voedingen krijgt hij/zij?’ Het is een vraag die borstvoedende moeders bij schering en inslag te horen krijgen. Er lijkt veel van het antwoord af te hangen: het consultatiebureau vind het te veel, je buurvrouw te weinig. Of je bent net bevallen. Heb je in je omgeving alleen kindjes die flesgevoed zijn, en weet je niet zo goed of jij en je kindje het wel goed doen. Wat is normaal? In dit artikel geven we informatie over het aantal voedingen dat een borstgevoed kindje krijgt.
Borstvoeding is een kwestie van vraag en aanbod. Je kindje ‘vraagt’ om voeding, jij geeft het. En hoe meer een kindje vraagt, hoe meer melk jouw lichaam zal gaan maken. Onder normale omstandigheden kan er dus nooit sprake zijn van ’te weinig melk’. Hoe meer je aanlegt, hoe meer melk er gemaakt wordt. Je kindje laat op verschillende manieren zien dat het ‘etenstijd’ is. Dit worden hongersignalen genoemd. Hongersignalen zijn bijvoorbeeld zoeken of smakken met het mondje, zwaaien met de armen en zuigen op het handje, een deken of zijn mouw. Huilen is een laat hongersignaal, dat is de verwoedste poging die een baby kan doen om je aandacht te krijgen. Je hoeft hier dus niet op te wachten, beter is het om al te reageren op die eerste hongersignalen. Door te wachten op ‘huilen’ rek je tijd tussen de voedingen. Een huilende, oversture baby is bovendien ook weer moeilijker om aan de borst te krijgen.
Kraamtijd
In de kraamtijd draait het vooral om het op gang krijgen van de melkproductie. Zoals al geschreven is het van belang vaak aan te leggen, want dit is het enige dat ervoor zorgt dat je productie goed op gang komt. Zijn er omstandigheden waardoor je niet je baby ‘live’ kunt voeden, bijvoorbeeld bij een ziekenhuisopname, kolf dan regelmatig, handmatig of met een (hand)kolf. In de kraamtijd is de richtlijn dat je per 24 uur zo’n acht tot twaalf voedingen geeft. Meer mag altijd. Ook nachtvoedingen horen daarbij. Als je ziet dat je baby zuigbehoefte heeft, leg je het aan.
Als je kindje in de eerste instantie niet zo geïnteresseerd lijkt, dan is dat niet gelijk een probleem. Hou je kindje voortdurend dicht bij je, let op de hongersignalen, en probeer dan aan te leggen. Zo kan de borstvoeding ongestoord op gang komen.
En daarna?
Na de kraamtijd kun je het heft in de handen van je kindje leggen. Voeden op verzoek blijft het credo. In de praktijk houdt dat in dat het ene borstgevoede kindje van zes maanden zes voedingen per dag vraagt, het andere misschien wel het dubbele. Misschien raak je hierdoor in de war, vraag je je af of je het aantal voedingen moet verminderen, of zegt het consultatiebureau of anderen dat je te veel voedingen geeft. Laat je hier niet door afleiden. Omdat borstvoeding volledig lichaamseigen is en afgestemd op je baby, bestaat er geen maximum aantal voedingen voor een borstgevoed kind. En elk kindje is anders met zijn eigen behoeftes. Als jullie het als team goed doen op een bepaald aantal voedingen, is het goed!
Als je helemaal geen borstvoeding of voeden op verzoek gewend bent kan het aantal voedingen helemaal verwarrend zijn. Het aantal voedingen van een flesgevoed kind ligt vaak veel lager dan dat van een borstgevoed kind. Dit komt omdat kunstmatige zuigelingenvoeding gemaakt is van koemelk en dus bestaat uit niet-lichaamseigen stoffen. Er is een maximum hoeveelheid kunstmatige zuigelingenvoeding dat een kindje mag drinken. Meer kan het lichaam niet verwerken. Vanwege deze maximumhoeveelheid zijn er strikte richtlijnen qua hoeveelheid en aantal voedingen per dag. Niet vergelijkbaar met hoe het gaat als je borstvoeding geeft: jij en jouw kindje zijn een eigen team. Op eigen initiatief het aantal voedingen verminderen tijdens de borstvoedingsperiode kan er zelfs voor zorgen dat je productie keldert en/of de groei van je kindje afneemt.
Belemmeren van het aantal voedingen
Er zijn verschillende situaties die het ‘voeden op verzoek’ als het ware belemmeren. Hieronder vind je de belangrijkste
-
\t
- Je kindje krijgt een fopspeen. Je kindje bevredigt zijn zuigbehoefte met de fopspeen. Hierdoor mis je als moeder de vroege hongersignalen. Bovendien kost het kostbare energie waardoor hij later minder kracht heeft om aan de borst te drinken.
- Je kindje wordt ingebakerd. Vroege hongersignalen zijn, zoals genoemd, het zuigen op de hand of zwaaien met de armpjes. Door het inbakeren kan je kindje deze signalen niet afgeven. Hierdoor merk je pas dat je baby wil eten als hij zich beroept op zijn allerlaatste mogelijkheid om aan te geven dat hij honger heeft: huilen.
- Je kindje verblijft en/of slaapt in een andere kamer. Als je geen zicht hebt op je kindje kun je niet in de gaten houden wanneer het zijn hongersignalen afgeeft en aan de borst wil.
- Je herkent onrust of krampjes niet als clusteren en je stelt een of meer voedingen uit of zelfs af.
\t
\t
Wanneer voeden op verzoek problemen geeft
Er zijn kinderen die in verhouding weinig voedingen vragen. Zij zijn tevreden, groeien goed, ontwikkelen zich en plassen en poepen voldoende. In dat geval is er geen enkele reden om panisch het aantal voedingen op te willen voeren uit zorg voor je kindje. Wat je wél in je achterhoofd moet houden is dat weinig frequent voeden op de langere termijn nadelig kan zijn voor je productie. Vanuit die wetenschap kan je eventueel wat vaker proberen te voeden.
Het kan ook zijn dat een kindje uit zichzelf zich niet zo duidelijk meldt voor voedingen. Hij is tevreden, ontwikkelt zich goed, maar die groei blijft toch wat (veel?) achter. Misschien zegt het consultatiebureau dat je moet gaan bijvoeden, of zelfs dat je beter kunt stoppen met borstvoeding.
Je twijfelt of je wel ‘genoeg’ hebt. Maar in zo’n geval is het dus niet nodig om te twijfelen aan de borstvoeding. Wél wordt het dan tijd om zelf wat meer de hand te nemen in het aantal voedingen: je gaat dan voeden op jóuw verzoek om het aantal voedingen per 24 uur weer omhoog te krijgen.
Kijk eerst of er misschien omstandigheden zijn die je kindje belemmeren hongersignalen af te geven. Speen, inbakeren, slapen op een aparte eigen kamer? Overweeg hier mee te stoppen, zodat je kindje eerder hongersignalen af kan geven en dus eerder en vaker voeding krijgt. Als je kindje geen nachtvoedingen meer krijgt, overweeg dan (weer) nachtvoedingen te geven. Of geef hem een hele late avondvoeding (droomvoeding) en een extra vroege ochtendvoeding. Nachtvoedingen zijn namelijk erg goed voor je productie. Om je productie te stimuleren en het aantal voedingen te verhogen, kun je je eigen regeldagen inlassen, door een paar dagen achter elkaar elke twee uur te voeden/kolven, en door veel huid-op-huid contact met je kindje te hebben.
Stille ondervoeding
Een extreme vorm van te weinig voeding krijgen heet ‘stille ondervoeding’. Dit kan zich voor doen in de eerste maanden. In deze situatie is er al gauw sprake van een vicieuze cirkel. Je kindje krijgt te weinig voeding en daardoor heeft hij te weinig energie om zich weer te melden voor een volgende voeding. Vanwege dit tekort aan energie lijkt hij enorm tevreden: hij slaapt veel en wordt omschreven als ‘rustig’. Maar de plasluiers blijven achterwege en het aantal voedingen blijft erg laag. Ook zijn groei is onvoldoende. Uiteindelijk zal je baby steeds minder alert zijn of worden en steeds meer tekenen van uitdroging laten zien. Als je het vermoeden van stille ondervoeding hebt, bel dan diezelfde dag nog een lactatiekundige en vraag advies. Daarnaast kun je het beste per direct beginnen met elke twee uur aan te leggen (vaker mag ook), pas ook wisselvoeden en borstcompressie toe. Als je het gevoel hebt dat er al sprake is van (lichte) uitdroging, dan moet je nog dezelfde dag deskundig advies van een arts die verstand van borstvoeding heeft, inwinnen.
Wanneer gaat het goed
Borstvoeding werkt voor elk kindje en elke moeder anders. Er is dus geen eenduidige richtlijn te geven voor het aantal voedingen dat een kindje op een bepaalde leeftijd moet krijgen.
In de kraamtijd geef je minimaal acht tot twaalf voedingen zodat de melkproductie goed op gang kan komen. Borstvoeding op verzoek is verder het allerbelangrijkste.
Hierbij hou je in de gaten of je kindje voldoende groeit, voldoende poept en plast en lekker alert is. Vergelijk niet met andere kindjes, kijk naar je eigen kindje, dan gaat het goed!
Lees ook
- Borstvoeding, de eerste dagen: gaat het goed?
- Borstcompressie-handleiding
- Zoek lactatiekundige
- Zoek hulp bij borstvoeding
- Wisselvoeden
- Borstvoedingshoudingen
- Biological nurturing, ofwel instinctief voeden
- Andere artikelen over de kraamtijd en borstvoeding
- Het Nieuwe Borstvoeding Boek, Stefan Kleintjes, lactatiekundige Groningen-Bedum & Gonneke van Veldhuizen-Staas, lactatiekundige Helmond
- Eten voor de Kleintjes, kleintjes van 0-4 leren zelf eten, Stefan Kleintjes, kinderdiëtist en lactatiekundige Groningen Bedum; 10e druk september 2019
- Bestel hier je boeken bij Kenniscentrum Borstvoeding