Het is algemeen bekend dat geadviseerd wordt om aan de baby die volledige moedermelk te drinken krijgt extra vitamine D en K te suppleren.
In de multidisciplinaire richtlijn borstvoeding staat : Moedermelk bevat te weinig vitamine K en vitamine D om aan de vitamine K-behoefte van het kind te voldoen in de eerste weken na de geboorte. Baby’s die borstvoeding krijgen, hebben de eerste 12 weken 150 microgram aan vitamine K-druppels nodig. Geadviseerd wordt om alle kinderen van 0-4 jaar, ongeacht het type voeding, dagelijks 10 microgram vitamine D-suppletie te geven.
Is het niet vreemd dat moedermelk te weinig van deze belangrijke vitamines bevat? Hoe komt dat? Zouden moeders die borstvoeding geven misschien extra vitamines moeten gebruiken via voeding of supplementen?
Het voedingscentrum stelt in haar stoomschema vitamine D; “Wie gezond eet, krijgt normaal gesproken alle vitamines en mineralen binnen die een mens nodig heeft”.
Ook bij LaLecheLeague staat op de website dat voor het geven van borstvoeding het niet nodig is om vitaminepreparaten te gebruiken. Gezond eten en dagelijkse beweging in de frisse buitenlucht is voldoende. Behalve in uitzonderlijke gevallen van langdurige ondervoeding of speciale dieetvormen haalt de baby alle benodigde voedingsstoffen uit de moedermelk en loopt dus eerst de moeder een tekort op. Moeders die alle dierlijke producten vermijden wordt aanbevolen een vitamine B-12 supplement te gebruiken om voedingstekorten bij zichzelf en de baby te voorkomen.
Er wordt door LaLecheLeague dus wel een verwijzing gemaakt naar het belang van de vitaminestatus van de moeder. Een baby haalt de benodigde voedingsstoffen uit de moedermelk maar als de voorraad bij de moeder niet voldoende is loopt zij het risico op een tekort.
Het voedingscentrum beveelt de Schijf van Vijf aan als gezonde voeding. Deze aanbeveling wordt door meerdere beroepsgroepen in Nederland gevolgd zoals verenigd in NHG en KNOV.
Resultaten van de voedselconsumptiepeiling 2012-2016 van de RIVM laten zien dat veel Nederlanders minder dan de aanbevolen hoeveelheden van de producten in de Schijf van Vijf eten en drinken. Ook eten ze veel producten die buiten de Schijf van Vijf vallen, terwijl het Voedingscentrum adviseert om deze producten niet te veel en niet te vaak te eten. Minder dan 10 procent van de Nederlanders eet de aanbevolen hoeveelheden groenten, peulvruchten, aardappelen en graanproducten, en smeer- en bereidingsvetten. Ongeveer twee derde deel van de Nederlanders eet meer vlees(producten) dan wordt aanbevolen en kiest daarbij voor de ongezondere vleessoorten, zoals vleeswaren, worst en hamburgers. Een derde deel van de totale hoeveelheid die we eten en drinken staat niet in de Schijf van Vijf. Dit deel is minder gezond. Deze producten bevatten vaak veel calorieën en ongunstige voedingsstoffen. Zo krijgen we veel zout, suiker en ongunstige vetten binnen door hartige en zoete snacks te eten. Via dranken die buiten de Schijf vallen, krijgen we alcohol en veel suiker binnen.
Als we “gezond” zouden eten, of tenminste via de Schijf van Vijf, zouden we dus theoretisch geen tekorten aan voedingsstoffen moeten hebben. Maar minder dan 10% van de Nederlanders komt aan deze hoeveelheden. Is het dan niet wat kort door de bocht om te zeggen dat we dus geen suppletie nodig hebben tijdens de borstvoedingsperiode?
Of zoals de Groene Vrouw in één van haar blogs schrijft “Je baby verdient echte voeding – en jij ook”.
We zullen dus blijkbaar niet direct omvallen als we tekorten hebben, anders zou er wel meer aandacht voor zijn. Maar wie weet hoeveel beter we ons kunnen voelen als we optimaal in onze voedingsstoffen zitten.
Simpel gezegd wordt alles wat in de moedermelk zit aangeleverd via het lichaam van de moeder. Als de moeder van zichzelf weet dat zij misschien niet helemaal optimaal eet en drinkt kan zij overwegen om haar dieet eens goed onder de loep te nemen. Misschien is er met een paar kleine aanpassingen al veel winst te behalen in de intake van de benodigde voedingsstoffen en vitamines. Dagelijks groentes en fruit die de wateroplosbare vitamines aanleveren bijvoorbeeld. Maar ook regelmatig vis eten is van belang.
In het artikel “Meeting Maternal Nutrient Needs During Lactation” gaat het over Amerikaanse moeders, maar wordt aangegeven dat er aandacht moet zijn voor voldoende intake van calcium, zink, magnesium, vitamine B6, thiamine en foliumzuur. Als de menstruatie terugkeert wordt dit lijstje aangevuld met ijzer. Ook hier is de aanbeveling om dit vooral uit voedingsmiddelen te behalen. Zoek eens op in welke voedingsmiddelen de bovenstaande nutriënten voorkomen en of je die regelmatig eet. Dat kan bijvoorbeeld hier: https://www.vitamine-info.nl/alle-vitamines-en-mineralen-op-een-rij
Er is dus erkenning dat er extra behoefte is aan voedingsstoffen voor de moeder tijdens de borstvoedingsperiode. Er is bekend dat de gemiddelde moeder in Nederland via haar eten onvoldoende voedingsstoffen binnen krijgt voor haar normale behoefte, laat staan tijdens de borstvoedingsperiode. Toch zijn we blijkbaar terughoudend om moeders die borstvoeding geven te adviseren om supplementen te gebruiken, als zij het niet redden om voldoende nutriënten via hun voeding binnen te krijgen (wat altijd de voorkeur heeft).
In de Suppletierichtlijn Borstvoeding van Atrium wordt genoemd dat de moeder in ieder geval geadviseerd zou moeten worden om 10 mcg Vitamine D, 150 mcg jodium en 200-300 mg DHA per dag te gebruiken. Een goede multivitamine voor zwangeren en tijdens de borstvoeding bevat vaak de extra vitamines en mineralen die tijdens deze periode belangrijk zijn.
Bronnen:
Multidisciplinaire richtlijn borstvoeding: https://assets.ncj.nl/docs/e63a9fdd-5990-4217-b04a-228e5270683a.pdf
Centers for Disease Control and Prevention : https://www.cdc.gov/breastfeeding/breastfeeding-special-circumstances/diet-and-micronutrients/maternal-diet.html
Voedselconsumptiepeiling 2012-2016 : https://www.rivm.nl/bibliotheek/rapporten/2020-0082.pdf
Vitamine D stroomschema : https://www.voedingscentrum.nl/Assets/Uploads/voedingscentrum/Documents/Professionals/Gezondheidszorg/voedingscentrum-stroomschema-vitamine-d.pdf
Nutrition During Lactation : https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK235579/
Suppletierichtlijn Borstvoeding Atrium : https://www.educatie-atrium-innovations.nl/wp-content/uploads/2016/06/Borstvoeding.pdf
03-2021