Fanatiekelingen, maffia, fundamentalisten, extremisten… Je zou niet denken dat deze woorden regelmatig in combinatie met een zo vreedzaam begrip als borstvoeding worden gebruikt. Toch heb ik het allemaal voorbij zien komen in hoog oplopende discussies op Internet. Met name als je net moeder bent, verbaas je je erover dat borstvoeding zo’n heet hangijzer kan zijn.
Nu hebben discussies op Internet natuurlijk vaak een veel feller karakter dan persoonlijke gesprekken, maar misschien worden in die discussies met volslagen vreemden wel juist de gevoelens geuit die men ‘In Real Life’ liever voor zich houdt. De discussies vertonen vaak een voorspelbaar verloop. Iemand beklaagt zich over de wijze waarop borstvoeding moeders wordt opgedrongen, waarop vervolgens de voorstanders van borstvoeding reageren door erop te wijzen hoe belangrijk borstvoeding is. De ‘fv-moeders’ hameren vervolgens op het recht op een vrije keuze en gaan in de verdediging, want ook zij hebben natuurlijk het beste voor met hun kind. Al gauw graven beide partijen zich in en verzandt de discussie in gekrakeel, persoonlijke aanvallen en zelfs gescheld.
Meestal manifesteert zich in zo’n discussie een fenomeen uit de psychologie: cognitieve dissonantie. Dat komt erop neer dat men feiten negeert of ontkent die strijdig zijn met een al aanwezig idee of vooroordeel. Je zou het ook ‘in je eigen straatje denken’ kunnen noemen. Dit verschijnsel valt onder beide groepen waar te nemen. Het zijn vooral de ‘fv-moeders’ die worden overspoeld met feiten die hen moeten overtuigen van de voordelen van borstvoeding. Maar zelfs objectieve en wetenschappelijk bewezen argumenten vegen ze met het grootste gemak van tafel. Vaak halen zij anekdotisch bewijs aan om het tegendeel aan te tonen. Zo ontkrachten zij het argument dat borstvoeding allergieën helpt voorkomen met voorbeelden uit hun omgeving van borstgevoede kinderen die een allergie ontwikkelden of juist flesgevoede kinderen die allergievrij zijn gebleven.
Het lijkt wel of niets de flesvoedingmoeder ervan kan overtuigen dat borstvoeding de voorkeur verdient. Dat is opvallend als je bedenkt dat velen van hen in eerste instantie graag borstvoeding hadden willen geven. Blijkbaar willen ze hun (al dan niet vrijwillige) keuze voor flesvoeding achteraf goedpraten. Dat is een duidelijk staaltje van cognitieve dissonantie. Zij bestrijden met volle overtuiging de argumenten die hen ooit zelf motiveerden de voorkeur te geven aan borstvoeding.
Maar de ‘borstvoedingsfanaten’ zijn zeker niet immuun voor dit verschijnsel. Zij interpreteren onderzoeksresultaten graag in hun eigen voordeel, vegen de vloer aan met fout gesponsorde studies en citeren selectief artikelen en websites. Zij staan vaak niet open voor rationele argumenten van hun gesprekspartners, of het nu gaat om voordelen van flesvoeding of nadelen van borstvoeding. Ze lijken te willen beweren dat moedermelk zulk goddelijk nectar is dat het misdadig is je kind dit te ontzeggen. De flesvoedende moeders krijgen hierdoor soms het gevoel dat ze als minder goede moeders worden gezien. Als ze het beste voor hun kind zouden willen, zouden ze toch borstvoeding geven?
Het is een bedekte beschuldiging die bij veel moeders die flesvoeding verdedigen hard aankomt. Zij hadden hun redenen voor hun keuze, maar daar wordt niet naar geluisterd. Geen enkele reden om van borstvoeding af te zien, wordt geaccepteerd. Gestopt op doktersadvies? Dat was vast niet nodig geweest, want artsen weten meestal te weinig van borstvoeding. Ondanks intensieve begeleiding van een lactatiekundige overgegaan op de fles? Was die lactatiekundige wel IBCLC-gecertificeerd? Medicijngebruik? Had maar meer informatie gezocht, want de meeste medicijnen gaan prima samen met borstvoeding.
De borstvoedingsadepten lijken een oplossing te hebben voor elk probleem. Maar verblind als ze zijn door cognitieve dissonantie, gaan ze voorbij aan de essentie van het probleem. Hun gesprekspartners zijn niet op zoek naar oplossingen achteraf, maar naar acceptatie van hun keuze. Zeker als flesvoeding een min of meer gedwongen keuze was, hebben ze het daar soms nog steeds moeilijk mee. Deze moeders hebben geen behoefte aan een zedenpreek: ze hebben behoefte aan begrip. Maar, ook zij worden gehinderd door cognitieve dissonantie. Ze zetten zich af tegen de mensen en de feiten die hun keuze ‘ impliciet of expliciet ‘ bekritiseren, omdat ze die keuze feitelijk zelf nog niet kunnen accepteren.
Het zou de ‘bv-moeders’ sieren als ze daadwerkelijk zouden proberen begrip op te brengen voor de keuze van de flesvoedingmoeders.