Het drinken aan de borst binnen een uur na de geboorte is cruciaal voor de overlevingskansen van een pasgeborene. Circa 78 miljoen baby’s -ofwel drie op de vijf pasgeborenen- krijgen in het eerste uur na hun geboorte niet de kans aan de borst van hun moeder te drinken. Hierdoor lopen zij een groter risico op een vroegtijdige dood en op ziektes, zo staat in het vandaag verschenen rapport Capture the Moment van UNICEF en de Wereldgezondheidsorganisatie WHO.
Pasgeborenen die in hun eerste levensuur borstvoeding krijgen, hebben een grotere kans om te overleven dan diegenen bij wie dat niet of pas enkele uren later gebeurt.* Huid-op-huid contact en het drinken aan de borst stimuleren de productie van moedermelk, inclusief colostrum, dat ook wel ‘het eerste vaccin’ van de baby wordt genoemd omdat het rijk is aan voedings- en antistoffen.
* Uit eerdere studies, geciteerd in het rapport, blijkt dat pasgeborenen die tussen 2 en 23 uur na de geboorte de eerste voeding aan de borst kregen een 33% groter risico hadden om te overlijden in vergelijking met degenen die binnen een uur na de geboorte aan de borst werden gelegd. Bij pasgeborenen die pas na een dag of nog later met borstvoeding begonnen, was het risico meer dan tweemaal zo hoog.
Timing is alles
In veel landen kan het zelfs een kwestie van leven of dood zijn, zegt UNICEF-directeur Henrietta H. Fore. Toch missen elk jaar miljoenen pasgeborenen de voordelen van het direct na de geboorte starten met borstvoeding -simpelweg omdat hun moeders niet voldoende ondersteuning krijgen. Zelfs medisch personeel in gezondheidsinstellingen stimuleert het aan de borst drinken binnen die cruciale minuten na de geboorte vaak niet.
In het rapport zijn 76 landen onder de loep genomen. In Oost- en Zuidelijk Afrika worden baby’s het vaakst binnen het uur aan de borst gelegd (65%), in Oost-Azië en de Pacific het minst (32%). Landen als Azerbeidzjan, Tsjaad en Montenegro scoren het slechtst: daar krijgen slecht twee op de tien kinderen in het cruciale uur na de geboorte borstvoeding.
Het zich kunnen voeden aan de borst geeft kinderen de best mogelijke start in het leven, zegt Tedros Adhanom Ghebreyesus, directeur-generaal van de WHO. Daarom moeten familieleden, gezondheidswerkers, werkgevers en overheden kersverse moeders beter ondersteunen zodat zij hun kinderen de start kunnen geven die ze verdienen.
Capture the Moment signaleert een aantal oorzaken van het te laat beginnen met het voeden aan de borst
Kinderen krijgen ander eten of drinken
Gangbare (vaak cultureel bepaalde) praktijken, zoals het weggooien van colostrum, het voeden met honing aan de pasgeborene of zorgverleners die de pasgeborene een specifieke vloeistof geven (suikerwater of kunstvoeding bijvoorbeeld), vertragen het eerste kritische contact van een pasgeborene met zijn of haar moeder.
De toename van keizersnedes
Wereldwijd zijn keizersnedes toegenomen van gemiddeld 13% in 2005 tot meer dan 20% in 2017. Het aantal baby’s dat in het eerste uur na de geboorte borstvoeding kreeg was twee keer zo hoog bij een natuurlijke bevalling als bij een bevalling met een keizersnede.
Hiaten in de kwaliteit van de zorg voor moeders en pasgeborenen
Achterhaalde opvattingen leiden er toe dat baby’s direct na de geboorte gescheiden worden van hun moeder. Het maakt weinig verschil of de bevalling wordt begeleid door opgeleid (arts, verpleegkundige of verloskundige) of onopgeleid personeel (zoals een traditionele vroedvrouw). In het eerst geval krijgt 48% van de pasgeborenen binnen het uur de kans aan de borst te drinken, in het tweede geval 44%.
UNICEF en de WHO sporen regeringen, donoren en andere besluitvormers aan om krachtige wettelijke maatregelen te nemen om het promoten van kunstvoeding en andere moedermelkvervangers te beperken.
Lees verder
- Het Nieuwe Borstvoeding Boek, Stefan Kleintjes, lactatiekundige Groningen-Bedum & Gonneke van Veldhuizen-Staas, lactatiekundige Helmond
- Eten voor de Kleintjes, kleintjes van 0-4 leren zelf eten, Stefan Kleintjes, kinderdiëtist en lactatiekundige Groningen Bedum; 10e druk september 2019
- Bestel hier je boeken bij Kenniscentrum Borstvoeding