Hyperlactatie is een te overvloedige productie van moedermelk tijdens de lactatieperiode. Een lastige zaak.
Gonneke van Veldhuizen-Staas, lactatiekundige NLG, beschrijft de symptomen en oorzaken en sluit af met een praktisch behandelingsschema.
Definitie
- Hyperlactatie is een te overvloedige productie van moedermelk tijdens de lactatieperiode. Ook bekend onder de naam overproductie(-syndroom)
- Hyperlactatie is de productie van melk bij een man of bij een vrouw die niet een kind aan de borst heeft. Ook bekend onder de naam galactorrhea.
We besteden hier uitsluitend aandacht aan hyperlactatie tijdens de borstvoedingsperiode.
Symptomen bij de baby
- ‘gulzig’ drinken (slikken of sikken)
- melk loopt het mondje uit
- verslikken
- veel boeren
- onrust tijdens en na het drinken
- veel spugen, ‘reflux’
- darmkrampen, hoorbaar darmgerommel
- overvloedige, soms groene, schuimende, stinkende ontlasting
- zeer grote of juist kleine gewichtstoename
- niet tevreden na een voeding
Niet alle symptomen komen voor bij alle kinderen waarvan de moeder te veel melk voor hun behoefte produceert.
Symptomen bij de moeder
- blijvende stuwing
- na het drinken voelen de borsten nog steeds min of meer vol aan
- lekken tussen de voedingen
- (soms) neiging tot verstopte melkkanaaltjes en borstontsteking
Oorzaken
- persoonlijke, genetische aanleg
- prolactinoom (prolactine afscheidend gezwel in de hersenen)
- borstvoeding management
Lees voor goed borstvoeding-management Het Nieuwe Borstvoeding Boek.
Behandeling bij verkeerd borstvoeding management
- beide borsten zo volledig mogelijk leegkolven
- baby aanleggen aan beide ‘lege’ borsten (één borst als baby niet wil wisselen) baby zal waarschijnlijk geheel verzadigd en rustig in slaap vallen
- verdeel het etmaal in tijdblokken van drie uur en voedt de baby telkens wanneer hij aangeeft te willen drinken binnen zo’n tijdsblok aan dezelfde borst; begin na het kolven met de laatste borst
- wissel bij de eerste voeding na het wisselen van tijdsblok van borst of na een langere periode van slaap (enkele uren)
- herhaal het leegkolven indien nodig door weer oplopende symptomen, wacht zo lang mogelijk met kolven: minimaal 24 uur, en maak de intervallen tussen de kolfbeurten langer (24 uur – 36 uur – 48 uur – …)
- bij ernstige vormen van hyperlactatie kan het nodig zijn tijdblokken te maken van vier, zes of zelfs twaalf uur te maken; toepassing van tijdblokken van meer dan vier uur alleen onder begeleiding van een lactatiekundige
Indien niet binnen 24-48 duidelijke verbetering optreedt, ondersteunen met Salie of Phytolacca Decandra.
Salie tinctuur (volg de gebruiksaanwijzing); let goed op de werking, pas de dosering aan indien de melkproductie onvoldoende of te veel terugloopt. Saliethee: zet een halve liter thee van een halve liter kokend water over een volle kinderpaplepel droog kruid, vijf tot zeven minuten trekken. Drink kleine kopjes verspreid over de dag. Aanpassen als bij tinctuur.
Phytolacca Decandra D6 (homeopathisch). Phytolacca (Karmozijnbes) is een krachtig werkend middel dat het lymfesysteem reguleert, maar ook de werking van de melkklieren. Dit kan helpen bij het reguleren van een te enthousiaste melkproductie. Gebruiken volgens de gebruiksaanwijzing.
Behandeling bij genetische aanleg of prolactinoom
Sommige vrouwen hebben van nature een enthousiast werkende melkproductie. Andere vrouwen hebben een verhoogde aanmaak van moedermelk doordat een gezwelletjes in de hypofyse deze aanzet tot verhoogde prolactine afgifte (of zelf prolactine afscheidt). Deze beide vormen van hyperlactatie laten zich met een aangepast borstvoeding-management niet of onvoldoende behandelen. De medicatie die normaliter wordt gebruikt voor de behandeling van hyperprolactinemie door een prolactinoom zijn niet geschikt voor gebruik tijdens de borstvoeding, omdat ze potentieel gevaarlijk voor het kind zijn (voor moeder zelf zijn ze ook niet erg gezond, overigens).
Daarvoor in de plaats kan Salie worden gebruikt, in de vorm van thee of tinctuur. Dit is ongevaarlijk voor de baby. Begin met een kopje saliethee (gezet van een opgehoopte paplepel gedroogde salie per halve liter water, vijf minuten getrokken) per dag en neem meer of minder naar gelang de melkproductie er op reageert. Gebruik van salietinctuur drie maal daags enkele druppels in een kopje water. Pas ook hierbij de dosering aan naar gelang de reactie van de melkproductie. Bouw thee of tinctuur af wanneer de gewenste melkproductie is bereikt.
Het is mogelijk dat Salie niet sterk genoeg is voor het onderdrukken van de effecten van een prolactinoom. In dat geval zal over alternatieve oplossingen moeten worden nagedacht.
Tijdens het uitvoeren van het overproductieprotocol is het kind is overdag zoveel mogelijk dicht bij de moeder, bijvoorbeeld in de draagdoek, of slaapt bij haar in de buurt in een wiegje, box, kinderwagen en slaapt ‘s nachts bij haar in bed of direct naast haar bed. De duur van de voedingen is variabel en kan aan het kind worden overgelaten. In de vooravond kan er een meer onrustige periode zijn, en/of een langere slaapperiode in de vroege nacht. Bij het weer vollopen van de borsten kan er sprake zijn van toenemende onrust. Na verloop van tijd zal de stuwing langer wegblijven en kan het afkolven worden uitgesteld tot 36 uur na de laatste keer, dan tot 48 uur na de laatste keer en uiteindelijk niet meer nodig zijn. Het frequente drinken aan de borst kan blijven of ook overgaan naar iets langere intervallen. Dit is afhankelijk van de voorkeur van het kind en de manier van produceren van de moeder.
Er zijn ook deskundigen die liever niet blokvoeden, vanwege het versterkt vol lopen van de borst die niet aan de beurt is. Zij zien betere resultaten bij het wisselen van borst per voeding. Voor sommige moeder-kindkoppels kan dit een betere oplossing zijn. Uitproberen is de beste manier om hier achter te komen.
Drinken tegen de zwaartekracht in
Tijdelijk, of voor langere duur, drinken tegen de zwaartekacht in, is een simpele, natuurlijk manier om de productie geleidelijk iets te remmen.
Arianne: ‘Mijn dochter Madelief dronk de eerste maand aan de borst niet goed: stikte in de voeding, gaf complete voedingen terug, had groene schuimige ontlasting en veel krampen en ze huilde veel. Mijn borsten leken wel bloemkolen zo groot, dus er moet genoeg voeding inzitten. Uiteindelijk op jullie website de oplossing gevonden: te veel voeding! Daar wordt nog heel kritisch door veel consultatiebureaus tegen aan gekeken en vaak hoor je: dat bestaat niet. De oplossing die jullie gaven van voeden terwijl je op je rug ligt, heeft enorm geholpen. Ik heb daarna mijn zus en haar dochter met hetzelfde advies ook kunnen helpen. Bijgaand de foto ter illustratie. Het is namelijk best even een gepuzzel en je komt aan het begin handen te kort, maar na een paar keer krijg je er handigheid in. En met goed resultaat. Na drie dagen heeft de borst zich aangepast en kon ik weer gewoon rechtop zitten. Graag wil ik dit ter ondersteuning aan andere moeders laten zien.’
Publicatie tevens in
Lees meer
- Het Nieuwe Borstvoeding Boek, Stefan Kleintjes, lactatiekundige Groningen-Bedum & Gonneke van Veldhuizen-Staas, lactatiekundige Helmond
- Eten voor de Kleintjes, kleintjes van 0-4 leren zelf eten, Stefan Kleintjes, kinderdiëtist en lactatiekundige Groningen Bedum; 10e druk september 2019
- Bestel hier je boeken bij Kenniscentrum Borstvoeding
Copyright
© | Op dit artikel rust copyright | StefanKleintjes |
Update’s
- Geheel gereviseerde versie: © 2019 Gonneke van Veldhuizen-Staas, lactatiekundige NLG
- Oorspronkelijke versie: Gonneke van Veldhuizen-Staas, IBCLC © 2006, 2016.
- Oorspronkelijke wetenschappelijke versie: Overabundant milk supply: an alternate way to intervene by full drainage and block feeding. International Breastfeeding Journal 2007, 2:11 (29 August 2007)
- Uitgebreid uittreksel in het frans door Françoise Railhet voor LLL Frankrijk.