Tepelhoedjes, ingetrokken tepels en Niplette

Annelies Bon

Over het algemeen is een tepelhoedje niet aan te bevelen. Het wordt veel gebruikt in de kraamperiode, vanwege zere tepels en vermeende vlakke tepels, maar de gevolgen zijn dat de baby niet goed aan de borst leert zuigen en de borst minder goed kan legen. Een ander nadeel is dat het een zere tepel niet altijd doet verbeteren. Zo’n tepelhoedje broeit nogal en schuurt soms over de tepel waardoor hij iedere keer weer beschadigd wordt. Lees ook: Tepelhoedje en borstvoeding

Is een tepelhoedje een goede manier om een tepels te ontlasten?

Een baby krijgt minder melk uit de borst als er een tepelhoedje wordt gebruikt. Want door het tepelhoedje kan de borst niet goed in de mond genomen worden, en niet goed worden leeggemolken. Daarnaast heb je geen huid-op huid contact, wat een negatieve invloed kan hebben op de toeschietreflex. Soms gaat het desondanks goed. Dat is dan omdat de moeder heel vaak voedt en het hangt ook af van de manier waarop het tepelhoedje wordt gebruikt. Als de baby niet alleen aan het smalle gedeeltje zuigt, maar evengoed ook een deel van de basis ervan, dan kan de borst toch redelijk leeggedronken worden. Bovendien zorgen in de eerste tijd de borstvoedingshormonen ervoor dat de melkproductie op peil blijft. Als de hormoonspiegels na verloop van tijd dalen en de melkproductie vooral een kwestie wordt van vraag en aanbod (als de borst geleegd wordt gaat hij weer melk aanmaken), dan gaat de melkproduktie ook omlaag, omdat het tepelhoedje verhindert dat de borst goed geleegd wordt. Als de baby al goed aan de borst kan drinken, dus het zou eventueel een goed tijdelijk hulpmiddel kunnen zijn, zonder dat hij zijn goede manier van zuigen afleert. Je moet er dan wel op letten dat het tepelhoedje goed over de tepel valt en de baby het tepelhoedje goed diep in zijn mond neemt. Hij moet niet op het hoedje alleen zuigen, maar ook een stuk van de basis in zijn mond nemen. Ook is het belangrijk om op te letten of de melkproduktie goed op peil is of blijft. Eventueel kan er na een voeding gekolfd worden.

Ik heb zere tepels en wil een tijdje met tepelhoedjes voeden. Hoe kunnen we hem wennen aan het drinken met een tepelhoedje?

Als hij hem niet neemt zou ik het niet forceren, maar proberen andere oplossingen te vinden. Je zou wat vaker korte perioden kunnen voeden, en in verschillende posities, zodat de zere tepel gelijkmatiger belast wordt. Je zou zittend met liggend voeden kunnen afwisselen, en als je ligt een keer de zere borst ‘hangend’ te geven, dat wil zeggen de linkerborst geven als je op je rechterzij ligt, of andersom. Verder een keer zittend met de baby niet in de gewone houding met de baby op schoot, maar met je baby naast je, liggend op een kussen, de beentjes onder de arm. Als hij al wat groter is zal dit niet in een stoel lukken, maar misschien kan hij op een doek op tafel liggen terwijl je naast de tafel zit?

Probeer een andere houding

Verder heb je nog de houding waarbij de baby met zijn beentjes over de schouder ligt en het hoofdje naar beneden. De moeder ligt dan op haar rug of op haar zij. Het klinkt raar, maar in sommige gevallen brengt dat echt verlichting.

Druppel moedermelk doet wonderen

Verder na het voeden een druppel melk over de tepel uitsmeren, dan heelt hij sneller. Ook sommige zalfjes kunnen heel goed zijn. In VS loopt iedereen te juichen over Lansinoh. Check in ieder geval even op het label of er geen pindaolie in zit (arachide olie), dat allergeen kan zijn. Als dat allemaal niet lukt en het voeden blijft vreselijk pijnlijk, dan zou je de borst met de zere tepel kunnen gaan afkolven totdat de zere tepel beter is. De afgekolfde melk zou je in een kopje kunnen geven of in een flesje als hij daar al aan gewend is. Als je dit doet, zal de borst waarmee je doorvoedt misschien wat meer gaan produceren en de gekolfde borst misschien wat minder Dat is niet erg, dan komt wel weer goed als de tepel geheeld is en hij weer uit beide borsten drinkt.

Tepelvormers of borstschelpen

In Nederland wordt dit nog veel gebruikt, ook binnen de borstvoedingsverenigingen. Toch is in een Engels onderzoek aangetoond dat ze niet helpen. Als ik me goed herinner werden drie groepen vrouwen vergeleken: een groep vrouwen die ‘niets’ deed, een groep vrouwen die tijdens de zwangerschap tepelgymnastiek deed (een bepaalde techniek die ook bedoeld is om ingetrokken tepels te verhelpen) en een derde groep vrouwen droeg borstschelpen tijdens de zwangerschap en tussen het voeden door. Er was geen verschil in uitkomsten tussen deze drie groepen. Het aantal mensen dat na verloop van tijd borstvoeding gaf was in de drie groepen even groot.

Niplette

‘Niplette’ is een soort slangetje met een dopje erop, waarmee je ingetrokken, of zogenaamde ‘platte’ tepels naar buiten kunt zuigen. Veel mensen zijn bang platte of ingetrokken tepels te hebben en dat de baby daar niet aan kan zuigen. Nu zijn echt ingetrokken tepels heel zeldzaam. Wie ze heeft kan in de eerste dagen meer moeite hebben hebben om de baby te leren zuigen. Het kan ook meer pijn doen. Soms kan dat wel enkele weken duren. Maar bij platte tepels kun je bedenken dat de baby in principe niet aan de tepel hoeft te zuigen, maar aan de tepel én de tepelhof. Hij neemt een flinke ‘hap’ van de borst, zuigt dan vacuum en daarmee komt de tepel vanzelf op het achterste (zachte) gehemelte terecht.

Goede hulp bij aanleggen is onontbeerlijk

Als iemand goede hulp krijgt bij het aanleggen tijdens deze eerste dagen is een tepelhoedje niet nodig. Er zijn wel momenten waarop een tepelhoedje zou kunnen worden gebruikt, maar dat is naar mijn mening in situaties waar iets aan de hand is, en waar een expert bij nodig is. Die kan dan samen met de moeder nagaan of in dat geval een tepelhoedje zou kunnen helpen, als tijdelijk instrument. Iets anders is het dat sommige mensen tepelhoedjes gebruiken uit emotionele overwegingen; die hebben moeite met de lijfelijkheid van borstvoeding en leggen er liever aan barrière tussen. Maar dat is natuurlijk een heel ander verhaal.

Uitleg over het aanleggen en zuigen van de baby

Vlak achter de tepelhof liggen de melkholtes waarin de melk zich verzamelt. Als een baby aan de borst drinkt neemt hij een groot deel van de tepelhof in de mond. Dus niet alleen de tepel. Met z’n kaakjes en z’n tong worden de melkholtes leeg ‘gemolken’. In tegenstelling tot wat men vaak zegt, is het hebben van een vlakke tepel op zich niet zo’n probleem. En zolang je je niet laat verleiden door kraamverzorgenden en anderen die zeggen dat er een tepelhoedje moet, zal je baby prima in staat zijn om de vlakke tepel en een deel van de tepel in zijn mond te nemen. De tong en de kaakjes vormen een soort speen van de tepel én tepelhof, en de tepel komt achterin de mond te liggen tegen het zachte gehemelte aan. Als een baby goed is aangelegd en de tepel ligt tegen het zachte gehemelte aan, kan hij niet beschadigen. Als de baby niet goed is aangelegd, dan schuurt de tepel tegen het harde gehemelte en kunnen kloofjes ontstaan. Meestal voel je heel goed als de baby niet goed is aangelegd, want dat doet zeer. Ook merk je dat de baby niet veel melk naar binnen krijgt: je hoort en/of ziet hem niet slikken. Als je merkt dat je baby niet goed is aangelegd haal je hem er rustig af en probeer je het opnieuw. Het is heel normaal dat het de eerste dagen niet meteen goed gaat, de eerste dagen zijn oefendagen. Lees het artikel Borstvoeding: het belang van goed aanleggen en kijk op de site van Jack Newman naar de filmpjes over aanleggen.

Aanzuigpijn is normaal

Wat wel ‘normaal’ is, is een aanzuigpijn. Ook als een baby goed is aangelegd, en de tepel + tepelhof goed in de mond worden genomen, kan het ‘oprekken’ van de tepel -die immers diep in de mond wordt gezogen- wat gevoelig zijn. Die pijn voel je vooral tijdens het begin van de voeding, en wordt dan minder. Deze aanzuigpijn kan enige weken duren. Dus: vlakke of ingetrokken tepels hoeven geen belemmering te zijn om borstvoeding te kunnen geven. En wat aanzuigpijn kan normaal zijn in de eerste weken. Daarnaast wil een geprononceerdere tepel soms de baby wat eerder stimuleren om de tepel te ‘pakken’. Om deze twee redenen denk ik dat een Niplette zou kunnen helpen. Je tepel wordt dan al van te voren wat geoefend om uit te rekken en misschien komt hij dan tijdens je zwangerschap wat naar buiten.

Direct na de geboorte

Wat ook heel goed zou kunnen helpen is om de baby direct na de geboorte op je buik te leggen, even te laten uitrusten en dan, met wat hulp, direct de tepel te laten zoeken en happen. Uit onderzoek blijkt dat, als het eerste aanleggen met zo min mogelijk verstoringen gaat, het het beste gaat. Het blijkt bijvoorbeeld dat als de baby eerst wordt aangekleed voordat hij wordt aangelegd, het eerste aanhappen veel vaker niet goed gaat. Dit is op zich geen ramp. Zoals ik boven al schreef: de eerste dagen zijn oefendagen, dus ze kunnen het ook na een aantal dagen leren. Maar het is de moeite waard om ernaar te streven het eerste aanleggen zo ideaal mogelijk te laten gebeuren.

Derde of vierde dag stuwing

Verder blijkt dat sommige baby’s moeite hebben om de tepel én de tepelhof te pakken als de borst gestuwd is. De stuwing begint vaak op de derde à vierde dag. Dus als je daarvoor al veel aangelegd hebt, is het makkelijker om aan te leggen tijdens deze dagen. Je baby weet meer wat hij moet doen. Mocht je toch erge stuwing hebben, en heeft je baby moeite om je borst te pakken, dan kan het helpen om even een beetje af te kolven voordat je de baby aanlegt. Dat hoeft geen grote hoeveelheid te zijn, het gaat er om dat dan de spanning er wat van af is. Je kan dat met de hand doen.

In het kort:

  • Niplette kan helpen;
  • aanleggen direct na de geboorte met zo weinig mogelijk verstoringen;
  • vaak aanleggen.
Volgens de fabrikant moet je de Niplette de laatste twee maanden van de zwangerschap niet gebruiken. Tepelstimulatie kan leiden tot weeën, maar dan moet je wel uren aan een stuk door de tepels gaan stimuleren. Er zijn ook vrouwen die tijdens de hele zwangerschap hun kind borstvoeden. En ook sex mag, terwijl ook daarbij een hele stoot oxytocine vrijkomt. Het is de oxytocine die de weeën opwekt. Het gaat hierbij vooral om de mate waarin het gebeurt. Het is uiteraard niet de bedoeling dat je de hele dag met de Niplette in de weer bent. Maar dat geldt ook als je vijf maanden zwanger bent. Maar ik ben niet erg ervaren met de Niplette. Misschien is er nog een ander bezwaar dat ik niet ken. Beschadiging van de tepel ofzo. Als dat gebeurt dan is dat een teken dat er iets niet goed gaat, en kun je beter stoppen.

Lees ook

Hier uw advertentie?

Neem vrijblijvend contact met ons op voor de mogelijkheden