Moedermelk is dé voeding voor iedere baby. Juist voor te vroeg geboren kinderen is het van enorm belang dat zij zich kunnen voeden met moedermelk. Moedermelk van een prematuur bevallen moeder is uniek en speciaal aangepast aan de behoefte van het te vroeg geboren kind.
In dit protocol leggen Gerda Stam lactatiekundige IBCLC in het Antonius ziekenhuis in Nieuwegein-Utrecht en Stefan Kleintjes lactatiekundige in Groningen-Bedum én kinderdiëtist, stap voor stap uit hoe je succesvol borstvoeding kunt geven aan je premature baby.
Heb jij een prematuur geboren baby en wil je graag borstvoeding geven? Neem dit protocol eens rustig door. Of maak anders een print, en neem het mee naar het ziekenhuis. Het zal je vast en zeker helpen en de antwoorden geven op vragen die je hebt.

Recente update: 30 april 2019, Gerda Stam lactatiekundige IBCLC Utrecht en Stefan Kleintjes, kinderdiëtist en lactatiekundige IBCLC & NLG Groningen Bedum

Op 15 december 2004 werd mijn zoontje Marco met 32 weken en vier dagen en een gewicht van 920 gram geboren via een keizersnede. Klein en vroeg als hij was moest hij uiteraard gelijk in de couveuse op de NICU in het ziekenhuis in Zwolle. Aangezien ik van tevoren al bedacht had dat ik borstvoeding wilde geven, wilde ik dit nu ook doorzetten. Ik kon in het ziekenhuis de volgende dag beginnen met kolven. Een goede elektrische
dubbelkolf stond tot mijn beschikking.

Mijn man Michiel en ik wilden heel graag samen een kindje. Dat zou mijn eerste worden en voor hem de vijfde; zijn vier andere kinderen zijn inmiddels tussen de 16 en 23 jaar!
Nadat Michiel in 2004 een hersteloperatie heeft ondergaan van een sterilisatie van veertien jaar daarvoor, was de spermakwaliteit niet goed genoeg om natuurlijk zwanger te worden. Twee intensieve jaren van hormonen, teleurstellingen en volharding verder zijn we in november 2006 uiteindelijk zwanger. Track record: 11 keer IUI, 1 keer IVF, 5 keer ICSI. Het voelde alsof we al een hele marathon hadden gelopen en we wisten toen nog niet dat we er met de zwangerschap nóg een zouden starten.

Toen ik 34 weken zwanger was, kreeg ik opeens weeën en werd Myrthe geboren. Hoewel alles heel goed ging, was dit een raar en onzeker begin. Heel anders dan een 'gewone' kraamtijd: vijf weken ziekenhuis, onze dochter 'opgesloten' in de couveuse aan draadjes, en slangetjes.
Ook de borstvoeding was anders dan anders. Het was extra spannend en vroeg om specifieke kennis, die niet altijd in het ziekenhuis aanwezig was. Zonder mijn enorme wens om de borstvoeding te doen slagen en mijn minstens zo grote eigenwijsheid, had ik waarschijnlijk genoegen genomen met verkeerde antwoorden. En was de borstvoeding misschien wel niet gelukt.
Voor andere ouders van te vroeg geboren kindjes heb ik ons verhaal opgeschreven. Wie weet geeft het jullie wat extra houvast.

ZGT Almelo is één van de ziekenhuizen in Nederland die ouders de mogelijkheid biedt om hun premature of zieke baby met een neusmaagsonde mee naar huis te nemen. Hoeveel ziekenhuizen in Nederland deze optie aanbieden is niet bekend. Er is onderzoek gedaan naar de (positieve) gevolgen, maar veel literatuur is er nog niet. Uit een case-control studie in Zwolle (2008) blijkt dat van de moeders die met het sondevoedingstraject hebben meegedaan, na vier maanden 36% kunstmatige zuigelingenvoeding geeft. Bij de controlegroep, de groep zonder sondevoedingstraject, was dit 63%. De groep die meedeed aan het sondevoedingstraject, gaf dus langer borstvoeding!

Ik ben lactatiekundige IBCLC, onder andere werkzaam in het ZGT (Ziekenhuis Groep Twente, locatie Almelo) en ik las met veel interesse het artikel Borstvoeding geven aan de baby die prematuur geboren is, van Jack Newman. Of ik ouders ook zou doorverwijzen naar dit artikel betwijfel ik. Het Prematuren Protocol van het Kenniscentrum Borstvoeding vind ik een geweldig naslagwerk voor ouders. Dat ligt dus ook in het ziekenhuis klaar voor ouders om te lezen of tijdelijk mee te nemen naar huis. Maar als ouders dit artikel lezen, denk ik dat ze een aantal teleurstellingen zullen moeten verwerken. En bevallen van een prematuur kindje is al ingrijpend genoeg. De situatie ziet er dan vaak al zo anders uit dan waar ouders op hadden gehoopt. Maar goed, wie ben ik om ouders wel of niet door te verwijzen naar een artikel?

Maar al te vaak hebben moeders problemen met de borstvoeding die makkelijk te voorkomen zijn. Vele ziekenhuisprotocollen maken het moeilijk voor moeders en baby's om succesvol borstvoeding te geven. Als de baby te vroeg geboren is, hebben moeders nog meer moeite met borstvoeding geven. Dit is jammer want premature baby's hebben moedermelk en borstvoeding nog harder nodig dan gezonde, op tijd geboren baby's.

Lees ook: Reactie op artikel Borstvoeding geven aan de baby die prematuur geboren is, door Annet Mulder

Alle baby's op de afdeling neonatologie van het VU medisch centrum (VUmc) krijgen nu moedermelk. Als de eigen moeder niet of niet helemaal zelf deze voeding kan geven, kunnen de premature pasgeborenen moedermelk van een donor krijgen. Baby's profiteren van de bijzondere eigenschappen die moedermelk en het drinken aan de borst hebben. Uit verschillende onderzoeken blijkt namelijk dat premature, en ook niet premature pasgeborenen, die geen moedermelk krijgen, zich minder goed ontwikkelen dan kinderen die borstvoeding krijgen. Deze zuigelingen hebben vaker een ernstige darmontsteking (NEC), vaker infecties en komen vaker terug voor een heropname dan de zuigelingen die borstvoeding krijgen. Ook is internationaal aangetoond dat het niet krijgen van moedermelk het ziektebeloop en de latere ontwikkeling van prematuren nadelig beïnvloedt.

De afdelingen neonatologie in Nederland streven er daarom naar uitsluitend voedingen met moedermelk te verzorgen. Echter soms is de moeder door ziekte en/of het gebruik van medicijnen niet in staat zelf moedermelk te geven. In zo'n geval is donormelk van een andere moeder het beste alternatief.

Kenniscentrum Borstvoeding feliciteert het VU medisch centrum (VUmc) met deze belangrijke stap in de verzorging van baby's.
[november 2015]