Herpesvirussen en borstvoeding

Een paar types van de herpesvirusfamilie kunnen voor complicaties zorgen tijdens de zwangerschap of na de bevalling. In dit artikel bespreken we de belangrijkste types en de relatie tussen herpes en borstvoeding.
Herpesvirussen hebben als kenmerk dat ze na infectie levenslang in je lichaam blijven in een min of meer sluimerende vorm. Je bent dan drager van het virus. Zo lang de afweer intact is, wordt de aanwezigheid van het virus niet opgemerkt. Maar zodra de weerbaarheid minder wordt, bijvoorbeeld door griep, menstruatie, slecht eten, stress of gebruik van geneesmiddelen, krijgt het virus kans om een ziekte te veroorzaken. Herpesvirussen zijn zeer besmettelijk.

Voor de mens belangrijk zijn de volgende types

  • Herpes simplex type I, verwekker van de zogenaamde koortslip, komt vaak voor rondom de mond
  • Herpes simplex type II, veroorzaakt herpes, vaak gelokaliseerd rondom de geslachtsorganen
  • Varicella Zoster, veroorzaakt waterpokken en gordelroos
  • Epstein Barrvirus, veroorzaker van de ziekte van Pfeiffer
  • Cytomegalovirus, veroorzaakt o.a. Pfeiffer
  • Humaan Herpes virus type VI, verantwoordelijk voor de zesde ziekte

Het Epstein Barrvirus

Gewoonlijk vindt infectie met het Epstein Barrvirus (EBV) op de kinderleeftijd plaats en het geeft dan zelden aanleiding tot ziekteverschijnselen. Treedt de infectie op latere leeftijd op dan is er een kans op het ontwikkelen van de ziekte van Pfeiffer.

Waterpokken

Het doormaken van waterpokken geeft immuniteit tegen de ziekte. Het Varicella Zoster virus blijft aanwezig in het lichaam. Dit kan leiden tot het uitbreken van gordelroos bij volwassenen. Zo kan bijvoorbeeld de gordelroos van oma de besmettingsbron zijn waarvan de kinderen waterpokken krijgen.
De incubatieperiode voor waterpokken is 13 tot 18 dagen en het is besmettelijk gedurende zeven dagen. Waterpokken kunnen een gevaar betekenen voor je ongeboren of premature baby. Als je waterpokken krijgt binnen vijf dagen voor de geboorte van je baby dan adviseren sommige artsen dat moeder en baby worden gescheiden om de kans op besmetting laag te houden.
Onderzoek toont aan dat 50% van de baby’s dan waterpokken ontwikkelt. Je kan dan je melk afkolven en aan je baby laten geven wat een voordeel heeft omdat jouw melk antistoffen bevat. Als er geen besmettelijke blaasjes meer zijn kun je weer live voeden, direct aan de borst dus. Als je al waterpokken hebt gehad, zal je baby niet zo snel waterpokken krijgen of misschien in een lichte mate. Met name tijdens de zwangerschap kan waterpokken voor complicaties zorgen. Overmatige melkproductie kan het gevolg zijn van het waterpokkenvirus omdat er onderhuids meer prikkels zijn die de melkproductie kunnen bevorderen.

De zesde ziekte

De zesde ziekte is vrij onschuldig. De uitslag bij de zesde ziekte, die sterk uitgebreid is en uit kleine vlekjes bestaat, is echter een teken dat de ziekte voorbij is.
Vertel je arts, verloskundige of vroedvrouw dat je herpesdrager bent zodat op tijd maatregelen genomen kunnen worden. Omdat het afweersysteem van de baby niet helemaal is ontwikkeld kan het virus zich verspreiden over het hele lichaam van de baby en dit kan zeer ernstige gevolgen hebben.

Het Cytomegalovirus (CMV)

Meer dan de helft van alle mensen is drager van het Cytomegalovirus (CMV), vaak zonder ooit aan een duidelijke ziekte te hebben geleden. Bij volwassenen kan het CMV ziekteverschijnselen veroorzaken die lijken op de ziekte van Pfeiffer en gepaard gaan met keelontsteking en leverfunctiestoornissen. Het CMV kan vooral vroeg in de zwangerschap voor problemen zorgen. De infectie bereikt het embryo via de placenta. Bij enkele kinderen ziet men op latere leeftijd doofheid en geestelijke achterstand optreden. De aanstaande moeder die in het bezit is van antistoffen hoeft niet beducht te zijn voor infecties.
Als een moeder later in de zwangerschap een CMV infectie krijgt, krijgt de baby waarschijnlijk voldoende antistoffen tegelijkertijd. CMV komt overal in voor, in bloed, tranen, speeksel en moedermelk. Echter bij de moedermelk worden ook voldoende antistoffen meegegeven.
Als een premature en of zieke baby na de bevalling langs een andere weg CMV krijgt kan dit ernstige gevolgen hebben. Donormelk dient gepasteuriseerd te worden zodat het Cytomegalovirus wordt vernietigd. Dit kan ook door zeven dagen invriezen op -20 graden Celcius.

Herpes simplex virus: koortslip en genitale herpes

Van het Herpes simplex virus zijn twee typen bekend: type I dat vooral rondom de mond voorkomt en daarom ook wel koortslip heet en type II dat zich vooral rondom de geslachtsorganen manifesteert. Zo’n 75 tot 90% van de volwassenen is wel eens in aanraking geweest met herpes simplex. Een knuffel, stoeien of uit elkaars beker drinken in de kinderjaren is dan voldoende om drager te worden. Ongeveer 20 tot 40% van de dragers krijgt daadwerkelijk uitslag rond de mond.

Koortslip

Een koortslip is een infectie van de huid op of in de buurt van de lippen. Er ontstaat een plekje dat jeukt, brandt of pijn doet. Het plekje zwelt op, wordt rood en er ontstaan kleine blaasjes. Na een aantal dagen drogen de blaasjes op en ontstaan er korstjes. Na ongeveer een week is de lip genezen. Een koortslip komt vaak terug, meestal op dezelfde plaats. Een koortslip wordt veroorzaakt door het herpesvirus dat in het vocht van de blaasjes zit. Via knuffelen en kussen kan het virus zich verspreiden. Het virus verdwijnt niet uit het lichaam. Het virus blijft sluimeren in de zenuwcellen van de huid. Pas als het virus de tweede keer actief wordt, ontstaat een infectie op of rond de lippen.
Zonlicht, koorts, menstruatie, zwangerschap of stress kunnen het virus activeren. Een koortslip is lastig en soms pijnlijk en geneest altijd zonder littekens. Het kan over het algemeen geen kwaad behalve voor baby’s.

Een ander besmetten

Iemand met een koortslip, herpes type I, kan zijn of haar partner besmetten. Door orale seks kan het virus uit de vochtblaasjes zich rond de geslachtsdelen nestelen en daar een herpesaanval veroorzaken. In een enkel geval blijft het virus in de baarmoedermond of urinebuis aanwezig. Je hoeft daar zelf niets van te merken maar kunt dus wel een ander besmetten.

Ongeveer tien dagen na de besmetting kun je last krijgen van pijn, jeuk, bloed in de urine of pijn bij het plassen. Een paar dagen later komen er blaartjes in of op je geslachtsorganen. Deze blaren kunnen opengaan en worden dan zweertjes die pijnlijk zijn. Voor jezelf is herpes niet echt gevaarlijk, de zweertjes genezen meestal vrij snel. De kans is wel vrij groot dat ze weer terugkomen. Het herpesvirus blijft in het lichaam en kan weer actief worden.
Voor het kind zijn de zweertjes heel gevaarlijk. Als een zwangere vrouw herpes genitalis heeft dan is het erg belangrijk dat de controlerend huisarts, verloskundige of gynaecoloog ervan op de hoogte is. Er bestaat immers altijd een kans dat het herpesvirus in het geboortekanaal aanwezig is en dat de baby hierdoor tijdens de bevalling besmet raakt. Als de baby tijdens de geboorte wordt besmet, kan het herpes-virus zich verspreiden naar diverse organen. Omdat het afweersysteem van een baby nog niet goed is ontwikkeld, kan deze verspreiding erg snel gaan.
In sommige gevallen verricht men bij een eerste aanval voor alle zekerheid een keizersnede. Bovendien let men bij baby’s van moeders die bekend zijn met het virus extra op verschijnselen die duiden op besmetting. Mochten deze verschijnselen zich voordoen, dan kan de baby hier onmiddellijk voor worden behandeld. Een besmetting tijdens de geboorte leidt in 50% van de gevallen tot een infectie waarbij de typische herpesblaasjes ontbreken. Uit onderzoek is gebleken dat de postnatale infectie door overbrenging van personen op de baby waarschijnlijk belangrijker is dan de infectie tijdens de bevalling.

Herpes kan op vele plaatsen in het lichaam opduiken bijvoorbeeld rond de tepels of in het oog. Herpesvirusinfecties van het oog doen zich voor als een terugkerende ‘keratoconjunctivis’, een gecombineerde oogbindvlies- en hoornvliesontsteking.

Behandeling

Door moderne laboratoriumtechnieken is de diagnose binnen 24 uur te stellen door afschrapen van een blaasje of inzetten van een kweek. De behandeling is het medicijn aciclovir of acyclovir, valaciclovir of famciclovir. Deze middelen remmen de vermenigvuldiging van het virus zodat je minder klachten hebt en een aanval korter duurt. Je arts kan dit middel voorschrijven. Onmiddellijk na het ontdekken van een opkomende koorstlip starten met behandeling met een dagelijkse dosis van 1000 mg L-Lysine, en deze dagelijks blijven nemen tot de klachten verdwenen zijn, is eveneens efectief.

Bij de mens bestaan onvoldoende gegevens om de mogelijke schadelijkheid te beoordelen tijdens zwangerschap. In dierproeven is het werkzame bestanddeel schadelijk gebleken. Het is nog onzeker wat dit betekent voor de mens. Aciclovir of acyclovir, valaciclovir en famciclovir kunnen gebruikt worden bij borstvoeding. Zie voor meer informatie Welk medicijn mag bij borstvoeding?.

Tips bij besmetting met Herpes simplex

  • Vermijd huidcontact met de uitslag van een herpesdrager, het besmettingsgevaar is het grootst als er blaasjes en zweertjes zijn.
  • Heeft iemand in het gezin herpes, dan kun je tijdens een aanval beter niet zijn of haar handdoeken of washandjes gebruiken.
  • Jonge kinderen met een koortslip kun je beter uit de buurt houden van je pasgeboren baby als je niet zeker bent of zij zich kunnen houden aan regels zoals het niet knuffelen.
  • Beter niet vrijen tijdens een herpesaanval.
  • Sla orale seks over als er een koortslip is. Je kunt het virus heel gemakkelijk overdragen van onder naar boven en omgekeerd.
  • Het is heel belangrijk dat de borsten van een zwangere of borstvoedinggevende vrouw niet met actieve herpesblaasjes in contact komen.
  • Als een wondje zich in de buurt van de tepelhof bevindt moet de borstvoeding tijdelijk onderbroken worden. De afgekolfde melk weg gooien totdat alle wondjes zijn ingedroogd.
  • Dek blaasjes of zweertjes af en zorg ervoor dat je baby in geen geval met een blaasje of zweertje in contact komt.
  • Was je handen nadat je een blaasje of zweertje hebt aangeraakt.
  • Als je aan het kolven bent en je komt met je hand in contact met een zweertje, gooi dan de melk weg omdat je melk besmet kan zijn.
  • Gebruik een goed beschermend zonnebrandmiddel voor je lippen.
  • Zorg voor een goede weerstand. Gezonde voeding, voldoende lichaamsbeweging en genoeg nachtrust.
  • Vertel je arts, verloskundige of vroedvrouw dat je herpesdrager bent zodat op tijd maatregelen genomen kunnen worden. Omdat het afweersysteem van de baby niet helemaal is ontwikkeld kan het virus zich verspreiden over het hele lichaam van de baby en dit kan zeer ernstige gevolgen hebben.
  • Advies van Dr. Vogel: crème Echinaforce bij een koortslip, deze crème werkt ontsmettend en antiviraal en verbetert de wondgenezing.
  • Onmiddellijk na het ontdekken van een opkomende koorstlip starten met behandeling met een dagelijkse dosis van 1000 mg L-Lysine, en deze dagelijks blijven nemen tot de klachten verdwenen zijn, is eveneens efectief.

Een acute herpes simplex infectie is dus op zich geen reden om de borstvoeding te onderbreken of te stoppen tenzij de blaasjes zich bevinden binnen het gebied dat de baby in de mond neemt. Blaasjes op de borst of andere plaatsen binnen het bereik van de zuigeling kunnen het beste worden afgedekt. Vooral de eerste levensweken kan het herpes simplex virus schade berokkenen.

Alternatief

In de jaren ’50 werd ontdekt dat aminozuren van invloed zijn op de groei of juist vermindering van het herpesvirus. Kreeg het herpesvirus in celculturen het aminozuur arginine dan groeide het enorm. Bij het aminozuur lysine werd er een vermindering geconstateerd. Een dieet met een overschot aan lysine en laag in arginine zou dus helpen het virus te onderdrukken of de verschijnselen te beperken. Vandaar ook dat behandeling met een hoge dosis L-Lysine, effectief kan zijn.

Bronvermelding en lees ook

Copyright

© | Op dit artikel rust copyright | StefanKleintjes |

Update: mei 2016.

Hier uw advertentie?

Neem vrijblijvend contact met ons op voor de mogelijkheden

Ik wil adverteren
Facebook Twitter Instagram

Gerelateerde artikelen

Facebook Twitter Instagram

Algemeen

Algemene vragen

Ontwikkeling door Developing