Ons collectieve geheugen lijdt aan dementie... we zijn compleet vergeten -op een paar uitzonderingen na- dat het zoogdier mens al eeuwen een plekje op de wereld heeft dankzij het fenomeen borsten, die melk maken die specifiek voor de jongen van de mens bedoeld is. Zo vernuftig in elkaar gezet! Daarom dus heeft borstvoeding geen 'voordelen'. Het is de norm. Jouw borsten zijn bedoeld om je kind te voeden. Ons advies: doe dat dus. Maak een beginnetje na de bevalling. Zet er flink op in op je borstvoedingsrelatie. Wie weet hoe zeer het je gaat bevallen. En hoe en hoelang het kan blijven.
Bij vragen raadpleeg je onze FaceBookPagina! En lees hier alles over hoe normaal borstvoeding is.

Vorige week plaatsten we de inleiding. Ditmaal het hele verhaal!
Borstvoeding geven, dat wilde ik. Dat wist ik al vanaf het moment dat ik zwanger was. Ook mijn eigen moeder heeft bij alle vijf haar kinderen lang borstvoeding gegeven en dat wilde ik ook; mijn streven was minimaal een jaar. Flesvoeding was geen moment in mijn hoofd opgekomen. Evenmin als het feit dat borstvoeding geven wel eens een lastig karwei kon worden. Hoewel ik verscheidene mensen in mijn omgeving kende die er veel moeite voor gedaan hadden, had ik er alle vertrouwen in. Het is toch een natuurlijk proces?

Jack Newman, kinderarts ontkracht in een serie artikelen een aantal fabeltjes over borstvoeding. Dit artikel 'Fabeltjes over borstvoeding' is de eerste uit de serie.

Veel vrouwen hebben niet genoeg melk

Niet waar!
De grote meerderheid van vrouwen produceert meer dan genoeg melk. Het is zelfs normaal om een overschot aan melk te hebben. De meeste baby's die te weinig aankomen of afvallen, doen dit niet omdat de moeder te weinig melk heeft, maar omdat ze de aanwezige melk niet uit de borst kunnen krijgen. De gebruikelijke reden dat de baby de beschikbare melk niet krijgt is omdat hij niet goed is aangelegd. Daarom is het zo belangrijk dat de moeder op de eerste dag uitgelegd krijgt hoe ze de baby goed aanlegt. En dat dit gedaan wordt door iemand die weet waar hij of zij mee bezig is.

Wil jij je steentje bijdragen aan de informatievoorziening van en hulp bij borstvoeding? Wellicht je CV aanvullen en je eigen kennis vergroten? Kom dan als vrijwilliger bij het team beheerders van de Facebookpagina van Kenniscentrum Borstvoeding.

Wat vragen wij van jou?

• Je bent beschikbaar op twee dagen, vooralsnog de dinsdag en zondag, die dagen ben je beheerder van deze pagina: je controleert de pagina regelmatig en je reageert op reacties en vragen.
• Je hebt een goede basiskennis over borstvoeding en borstvoedingsproblemen.
• Je hebt toegang tot een desktop/pc om artikelen van de website borstvoeding.com goed in te plannen of te delen.
• Je hebt een goede (schriftelijke) beheersing van de Nederlandse taal.
• Je bent goed (digitaal) bereikbaar en kunt regelmatig deelnemen aan het (FB) Messengergesprek van je mede-beheerders.
• Je bent flexibel, zelfstandig en hebt een team spirit. We are in this together!
• Je bent bereid om de functie voor minstens zes maanden te vervullen.

Stuur ons een PB met je motivatie en achtergrond als je interesse hebt of als je nog vragen hebt!
Groetjes,
Sarah, Charlotte, Marijke en Iteke

Je baby de borst geven, al is het maar voor één dag, is het mooiste cadeau dat je je kind kan geven. Borstvoeding is zo goed als altijd de beste keus voor je baby. Als het op dit moment niet de beste keuze lijkt voor jou, dan kunnen deze richtlijnen je misschien helpen. Diane Wiessinger windt er geen doekjes om.

Aanbeveling van de WHO: Kinderen geboren bij moeders met een verdenking, mogelijk bevestigd, met het Zika virus, of bij moeders die wonen in of hebben gereisd door gebieden waar Zika virus overdracht bekend is en plaatsvindt, moeten worden gevoed volgens de normale aanbevelingen van het voeden van kinderen. Dus zouden zij zich binnen het uur na geboorte moeten kunnen aanleggen aan de borst en starten met de eerste borstvoeding. Daarna zouden zij zich exclusief zes maanden moeten kunnen voeden aan de borst om daarna zich te kunnen gaan bijvoeden met gezonde en verstandige kost. Terwijl het zich voeden aan de borst blijft, minimaal de eerste twee levensjaren van het kind.

Update 3 augustus 2017: Lees verder in de informatie van de WHO

• WHO: Breastfeeding in the context of Zika virus
• WHO: Guideline Infant feeding in areas of Zika virus transmission

Het thema van de Wereld Borstvoeding Week 2017 is 'Samen sterk voor borstvoeding'. De Wereld Borstvoeding Week is dit jaar van 1 tot 7 augustus. Daarnaast is in week 40 in Nederland de landelijke borstvoedingweek.

Het kan voor een professional in de gezondheidszorg ingewikkeld zijn om informatie te geven over wiegendood en de associatie met samenslapen met de baby. De boodschap die ze willen afgeven lijkt complex, tegenstrijdig en in strijd met de realiteit van de ouders. De professional is wellicht bang om een fout te maken, wat kan resulteren in de dood van een baby en of consequenties voor de carrière. Veilig lijkt het dan om de ouders te vertellen dat ze nooit met hun baby samen moeten slapen of om het onderwerp te vermijden.

Dit is een vrij letterlijke vertaling van de flyer: Co-sleeping & Sids van het Unicef Baby Friendly Initiative Vertaling: Charlotte Houwing

Handleiding voor moeders die hun kind aan de borst voeden

Moedermelk is de voeding die een kind van nature nodig heeft, en het is ook nog eens goed voor je eigen gezondheid. Hoe langer je je kind voedt aan de borst, des te groter zijn de gezondheidsvoordelen voor jullie allebei. Het wordt aangeraden om je kindje tenminste gedurende de eerste zes maanden bij je op de slaapkamer te houden. Dat is veel makkelijker met de borstvoeding. Bovendien beschermt dit je kind tegen wiegendood.

Het is heel gek dat het werk van James McKenna - dé expert op het gebied van samen slapen - nog geen gemeengoed is. De meeste ouders slapen wel eens met hun baby. Soms gebeurt dat standaard de hele nacht, soms een enkele keer. Samen slapen hoort volgens McKenna bij normaal menselijk gedrag. Veel instanties raden het echter af om je baby bij je in bed te nemen. Dat zou namelijk heel gevaarlijk zijn.
Volgens McKenna is de angst voor bedding-in ongegrond. Verreweg de meeste baby's die om onverklaarbare reden plotseling sterven, gaan dood in hun eigen wieg. Baby's die bij de ouders in bed overlijden worden niet beschouwd als een geval van SIDS (Sudden Infant Death Syndrom, oftewel wiegendood) maar dan krijgt het samen slapen in het ouderlijk bed de schuld. Onterecht zegt McKenna, want vaak blijkt dat er iets ernstig mis was met de randvoorwaarden.

Voel je je vaak moe? Lijkt als of er steeds iets tussen komt waardoor je niet vroeg genoeg naar bed kan of te vroeg moet opstaan? Word je radeloos van de gebroken nachten omdat je kind of kinderen juist in de nacht steeds aandacht nodig hebben? Vraag je je af waneer je weer 'normaal' zal slapen? 'Normaal', zoals je sliep voordat je voor de eerste keer zwanger werd?

Nachtvoedingen en doorslapen. Twee onderwerpen die onlosmakelijk aan baby's zijn verbonden. De verwachtingen over doorslapen zijn vaak hooggespannen. Het ene perspectief is de fysiologie van de baby. Waarom zijn nachtvoedingen belangrijk voor zowel baby als moeder en wat zie je in de praktijk als de blauwdruk van de baby zoveel mogelijk volgt? Het andere perspectief is onze maatschappij. Welke beelden zijn er over baby's, slapen en voeden. En tot slot: welke spanningsboog levert dat op in de praktijk?

Ellemieke Lankhorst is 33 en getrouwd met Giedo. Zij hebben drie dochters: Lotte is 7, Meike 4 en Ilse is 1. Ellemieke is werkzaam als kinderverpleegkundige en lactatiekundige. In deze blog vertelt zij over haar werk: Ik ben werkzaam in een perifeer ziekenhuis. Ik ben kinderverpleegkundige sinds 2005 en lactatiekundige IBCLC sinds 2015. De meeste tijd werk ik op het Vrouw Kind Centrum waar ouders en hun pasgeboren baby samen verblijven op een suite, ook als de moeder of de baby ziek of te vroeg is geboren. Fijn voor het gezin aangezien de geboorte van een baby vaak al een grote verandering is. Ik werk drie onregelmatige dagen per week en de andere dagen ben ik thuis voor de kinderen. Lotte en Meike zitten op school en Ilse is gezellig thuis.

Zodra een kindje geboren wordt, wordt de vraag 'slaapt hij al door?' al snel gesteld. Dit geeft duidelijk wat de verwachtingen zijn in de maatschappij en onze cultuur ten aanzien van het slaapgedrag van een kind.
Hoewel de norm is dat een moeder in ieder geval begint met borstvoeding is dit in strijd met de kennelijke waarde die gehecht wordt aan het doorslapen. Het is namelijk vanuit fysiologisch oogpunt heel duidelijk dat (jonge) kinderen nog niet in staat kunnen worden geacht door te slapen. Hierbij komt dat dit ook helemaal niet noodzakelijk is en zelfs onwenselijk is.
Echter, de waarden en normen in onze westerse (Nederlandse) cultuur staan hier veelal haaks op en maken toch dat het niet doorslapen van een kind en het geven van nachtvoedingen sociaal gezien nog niet erg zijn geaccepteerd.

Dit artikel van de hand van Monique Tekstra-van Lochem is een samenvatting van het onderzoek van Femke van Roozendaal-Hendrikx, lactatiekundige IBCLC. Lees hier de volledige versie van Nachtvoedingen, fysiologisch en ook sociologisch?

In 2011 is door een groep Amerikaanse wetenschappers onderzoek gedaan naar de relatie tussen borstvoeding en wiegedood. De conclusie van het onderzoek luidt dat borstvoeding risicoverminderend werkt ten aanzien van wiegedood en dat het effect groter is naarmate er langer exclusief borstvoeding wordt gegeven.

Wiegedood

Wiegedood is het plotseling overlijden van een kind, veelal in het eerste of tweede levensjaar, zonder dat daarvoor een duidelijk aanwijsbare reden voor is. In het Engels wordt gesproken over Sudden Infant Death Syndrome (SIDS).

Als het 's nachts koel of zelfs koud in huis is, is het misschien nuttig om te bedenken hoe je jezelf en je kindje tijdens de nachtvoedingen warm houdt. Als je ervoor kiest om je kindje tijdens de nachtvoedingen bij je in bed te nemen of om samen in een bed te slapen is het belangrijk om na te denken over hoe jullie in bed op een veilige manier allebei warm kunnen blijven.

Moedermelk en borstvoeding vormen in principe geen risico voor tandbederf of cariës. Daar mogen we van uit gaan. Je kind enige jaren voeden aan de borst en nachtvoedingen zijn onderdeel van het overlevingsmechanisme zoals dit in de afgelopen honderdduizenden jaren zich heeft ontwikkeld en bewezen effectief te zijn.

Mensenkinderen zijn gemaakt om bij hun ouders te slapen. De tastzin is, met het zicht, het belangrijkste zintuig van primaten. Jonge primaten worden vaak op het lichaam van de moeder gedragen en slapen jaren na de geboorte bij haar, vaak tot ruim nadat ze van de borst zijn. Het te verwachten patroon is dat moeder en kind samen slapen, en dat het kind de hele nacht, wanneer het ook wil, kan drinken. Normale, gezonde, borstgevoede en samen slapende kinderen slapen niet 'door' (zeven tot negen uur achter elkaar) tot ze geen nachtvoedingen meer nodig hebben en/of drie tot vier jaar zijn.

Samen slapen met je kind betekent voor je kind dat hij een of meerdere andere mensen kan zien, horen, voelen en/of ruiken. En moedermelk drinken als hij aan de borst is. Door de nabijheid van andere mensen wordt je kind ook tijdens zijn slaap optimaal gestimuleerd en bewaakt. Voor jou betekent het dat je de signalen van je kind makkelijk kan opvangen. Dit artikel gaat over de verschillende manieren om met je kind samen te slapen.

Onlangs kwam het er weer eens van. Iemand vroeg mij waar ik Joas te slapen ging leggen nadat hij in de draagdoek in slaap was gevallen. 'Hoezo, te slapen ga leggen, hij slaapt gewoon in de draagdoek.' Op de vraag hoe ik dat 's nachts deed antwoordde ik nonchalant 'hij slaapt bij ons'. Mijn gesprekspartner vond het allemaal maar ongezond.
Veel mensen zijn mijn man en mij gaan beschouwen als 'alternatief' in ons ouderschap. Wij dragen graag onze kinderen in draagdoeken. Wij laten ze niet in slaap huilen. Als ze dat nodig hebben, slapen ze bij ons op de kamer. En ze krijgen lang borstvoeding.

Heb je voor en tijdens de zwangerschap buitenshuis gewerkt? Ben je van plan om na je zwangerschapsverlof weer aan de slag te gaan? In dit artikel zetten we twaalf verschillende opties rondom borstvoeding en werken voor je op een rij.

Op borstvoeding.com zijn een flink aantal artikelen te vinden over het combineren van borstvoeding en werk in Nederland en België, het afkolven, bewaren en opwarmen van moedermelk en borstvoeding in de kinderopvang.

Beste moeders, wat een respons!
Ruim 400 moeders hebben de afgelopen weken mijn vragenlijst ingevuld. De prijswinnaars, hebben inmiddels bericht van mij gekregen via de mail. Via deze weg wil ik iedereen die heeft meegewerkt heel hartelijk bedanken! Ik hou jullie, via Kenniscentrum Borstvoeding op de hoogte van de vorderingen en resultaten van het onderzoek.

Vriendelijke groeten, Sjoukje van Dellen (Rijksuniversiteit Groningen)

De Ilactation conferentie Borstvoeding, van gevoel tot wetenschap, is online van 1 oktober tot 15 november.
De sprekers brengen jullie presentaties boordevol informatie en nieuwe ontwikkelingen. Schrijf je nu in! Het vroege vogel tarief loopt tot 1 augustus 2017.

• Inschrijven doe je hier
• Het programma vind je hier

Voorbereiden op het onderwerp kindervoeding?
Lees dan alvast Eten voor de kleintjes, kleintjes leren zelf eten.
Te koop via de webshop van Kenniscentrum Borstvoeding.

In de media, in persoonlijke blogs en in sociale media wordt er gesproken over een strijd tussen zogenoemde borstvoeders en flesvoeders. Vooral op het internet spat de hevigheid ervan af. Bij ieder artikel dat wordt geplaatst over zogenaamde voordelen of nadelen van het een of het ander barst de strijd los: wetenschappelijke feiten en zelfs beledigingen worden over en weer geslingerd. De strijd wordt, zonder uitzicht op een positieve uitkomst, vaak gestaakt met onbegrip en veel frustratie. Het is oorlog en het eind is kennelijk niet in zicht.
Maar is dit werkelijk zo? Een oorlog suggereert namelijk dat iedere soldaat van de oorlog af weet en als doel heeft de vijand morsdood te maken. Ik vind dat nogal wat. Zeker als er gesuggereerd wordt dat je als moeder óf in het ene óf in het andere kamp thuis hoort. Wie zijn er nu werkelijk verwikkeld in deze zogenaamde strijd? En vooral: wat is er voor nodig om deze strijd geen strijd te laten zijn?

Lees hier de samenvatting van De borst of de fles: een kwestie van respect.

Jaren geleden vertaalde Maria Noriega het voedselintroductieschema en het artikel over Stukjes eten met behoud van borstvoeding in het Bulgaars. Nu is er een prachtig boek van haar hand verschenen. Over Stukjes eten, Bijvoeding en Borstvoeding in het Bulgaars.

Lees hieronder het persoonlijk verslag van de auteur: Maria Noriega.

Eind 2009 in de kerstvakantie was het zo ver. Hana gaat voor het eerst van haar leven naar het geboorteland van haar vader, Zuid-Korea. Afgelopen zomer waren haar Koreaanse oma, tante, oom en twee neefjes op bezoek. Nu was het tijd om de rest van de familie in Korea op te zoeken. Spannend hoor, zo'n verre reis helemaal naar Zuid-Korea.
Fotomedewerker Diana Wittendorp verslaat de reis in tekst en beeld.

Het borstvoedingboek waar ook ik, in 2008, aan schreef, wordt niet meer uitgegeven. Maar... voor de liefhebbers zijn er nog vier exemplaren te koop! Wees er snel bij, ga gelijk naar Draagdoek.nl!

Er kan nog een hoop verbeterd worden aan het imago van borstvoeding. Discussies over borstvoeding lijken soms meer op een loopgravenoorlog dan een dialoog. Dat is jammer want daarmee gaat een hoop goede informatie verloren. Dat heeft voor een groot deel te maken met hoe we over borstvoeding praten. Wil je dat de inhoud van je boodschap overkomt dan zul je een manier van communiceren moeten gebruiken waardoor een ander naar je wil luisteren. Laten we eens kijken wat er anders zou kunnen.

Moedermelk geeft de beste bescherming tegen het ontstaan van allergische aandoeningen. Met andere woorden: moedermelk is de beste voeding om het risico op een allergie te verminderen of een allergie te voorkómen. Voor elk kind natuurlijk heel belangrijk, maar met name voor die kindjes die een vader, moeder, broertje of zusje hebben met een aangetoonde allergie. Met andere woorden: zes maanden exclusieve borstvoeding, je kindje krijgt dus uitsluitend moedermelk, beschermt tegen allergieën. Kunstmatige zuigelingenvoeding beschermt niet tegen het ontstaan van allergieën.

Ook in de moedermelk zitten deze blaasjes. Ze beïnvloeden de cellen van het maagdarmstelsel en reguleren de functie van het afweersysteem, zo stelt promovenda Marijke Zonneveld. Ons maagdarmstelsel heeft een belangrijke functie als barrière tussen de buitenwereld en de rest van ons lichaam. Moedermelk bevordert de ontwikkeling van de fysieke en immunologische barrière van het maagdarmstelsel, maar door welke componenten in de melk dat komt is nog onduidelijk.

Als voedsel niet goed verdragen wordt noemen we dat tegenwoordig een voedselovergevoeligheid. De afgelopen jaren hebben de wetenschap en de medische wereld veel tests gedaan en informatie gekregen over voedselallergiëen. In 2005 is toen de Landelijke Standaard Voedselallergie bij zuigelingen gepubliceerd. Deze werd gebruikt op de consultatiebureaus voor zuigelingen, door de huisarts of door de diëtist. In 2012 kwam de Richtlijn JGZ en voedselovergevoeligheid. Het verschijnsel allergie is nog altijd niet goed verklaard. Steeds weer ontwikkelen zich nieuwe inzichten en ideeën. En er is nog altijd veel onduidelijkheid over het ontstaan en de klachten van een allergie in het lichaam. Een diëtist werkt op een wetenschappelijke basis, dus met alles wat tot nu toe bewezen kan worden.

Aanleiding voor publicatie van dit verhaal is de publicatie van een incompleet mediabericht: 'Vaker notenallergie na uitsluitend borstvoeding'. Dit onderzoek uit Australië zou uitwijzen dat het exclusief borstvoeding geven, dat wil zeggen zonder bijvoeding de eerste zes maanden, de kans op het krijgen van een notenallergie vergroot. Zou dit betekenen dat vrouwen beter géén borstvoeding meer kunnen geven? Of dat bijvoeding al heel vroeg nodig is? Hoe moeten we dit onderzoek nu zien? We doen een poging het onderzoek en het fenomeen pinda-allergie in relatie tot borstvoeding te doorgronden.

Steeds vaker worden er kindjes met korte tongriempjes en strakke lipbandjes gediagnosticeerd. Wat is een te korte tongriem en heeft dit echt invloed op het borstvoedingsproces? Hoe komt het dat het de laatste tijd vaker voor lijkt te komen dat baby's een te korte tongriem of een strak lipbandje hebben? Wat kun je eraan doen? Er is heel wat verwarring over korte tongriempjes (ankyloglossie) en over strakke lipbandjes. Deze informatie kan je helpen bij je zoektocht door feiten en fabels over dit onderwerp.

Dit artikel, Alles over lipbandjes en tongriempjes, is de vertaling van Tell Me About Tongue Ties! van collega lactatiekundige IBCLC Norma Ritter.

Onderzoekers van de Universiteit Maastricht onderzochten de relatie tussen de eerste introductie van koemelk[producten] en ander vast voedsel en het voorkomen van atopic eczeem en andere allergische reacties bij kinderen onder de twee jaar.
De pers, waaronder Trouw, reageerde met artikelen waarin gesteld wordt dat baby's enkele maanden na hun geboorte naast borstvoeding ook koemelk en vast voedsel zouden moeten krijgen. De pers reageert hier mee tedentieus en trekt voorbarige en onjuiste conclusies.

Wij zoeken mooie foto's van baby's die gevoed worden op een boot, zeiljacht, schip of op het SSrotterdam, uitkijkend over water. De bedoeling is deze foto's te mogen gebruiken op onze Facebookpagina in verband met het Elacta Borstvoedingscongres in mei 2018, aan boord van het Stoomschip Rotterdam. Het thema van het congres is 'Breastfeeding without Borders'.

Heb jij zo'n mooie foto die wij mogen gebruiken? Dat zou prachtig zijn! Mail je foto, en zet er bij dat je toestemming geeft, naar Karin Tiktak .
Alvast heel hartelijk bedankt! Karin

NB: Registratie kan vanaf 1 september via deze link.

Een borstontsteking is hinderlijk en erg pijnlijk. Je komt er het snelst van af als je de melk goed kunt laten doorstromen. Soms ben je al snel geholpen met een Phytolaccakuur, of anders heb je er misschien ook een antibioticakuur bij nodig. Zoek uit waardoor de ontsteking veroorzaakt is. Misschien kun je voorkómen dat je er nog eens mee te maken krijgt.

Update: maand 11 2016

Baby's doen het prima op uitsluitend borstvoeding gedurende de eerste zes maanden. Bijvoeding is niet nodig we raden het zelfs af. De twijfels komen desondanks bij warm weer of als er sprake is van vakantieplannen naar een land met tropisch of subtropisch klimaat. Wij krijgen regelmatig de vraag hoeveel extra water er moet worden bijgegeven opdat de baby niet uitdroogt. In dit artikel leggen we uit hoe je uitdroging kunt voorkomen en dat extra water bijgeven bij borstvoeding niet nodig en zelfs onverstandig is.

Ik, Sjoukje van Dellen, doe onderzoek naar de faciliteiten die vrouwen hebben om borstvoeding en werk te combineren.
Kolf jij op je werk en wil je mee doen aan dit onderzoek? Vul dan alsjeblieft deze vragenlijst in? (circa tien minuten). Klik dan op deze link. Meedoen kan tot en met 10 juli 2017.

Als dank voor het invullen, verloten we onder de deelnemers de volgende boeken:

• 5 x Eten voor de kleintjes, kleintjes van 0-4 jaar leren zelf eten, 8e druk - Stefan Kleintjes
• 5 x 100 meest gestelde vragen over borstvoeding - Eva & Martine Boonen
• 5 x Slapen met je baby - James McKenna

Hartelijke groeten, Sjoukje van Dellen
(Rijksuniversiteit Groningen)