Borstvoeding in de kinderopvang [1]

Steeds meer ouders maken gebruik van kinderopvang voor de verzorging van hun kinderen. Van die ouders zijn er een aantal die hun baby borstvoeding geven. Deze zullen dus op de een of andere manier het geven van borstvoeding met hun werk moeten zien te combineren.
Uit onderzoek is gebleken dat hoe hoger het opleidingsniveau van de ouders, hoe meer en hoe langer er borstvoeding wordt gegeven. Misschien komt het daardoor dat werkende vrouwen gemiddeld meer en vaker borstvoeding geven. Gezien de cijfers is te verwachten dat een deel van de baby’s in een kinderdagverblijf volledig of gedeeltelijk borstvoeding krijgt.
Dit artikel is een samenvatting van Borstvoeding in de kinderopvang [2]

Waarom borstvoeding?

De meeste ouders kiezen aanvankelijk voor borstvoeding. De meest genoemde reden daarvoor is dat borstvoeding het meest natuurlijke is. Moedermelk is voor de baby gemaakt en het is ook nog gezond voor moeder en baby. Wat wil je nog meer?
Moedermelk bevat veel antistoffen; daarom zijn borstgevoede baby’s minder vaak ziek. En als ze wel ziek zijn, verloopt de ziekte vaak minder ernstig. Borstgevoede baby’s hebben aanzienlijk minder vaak diarree, minder oorontstekingen en minder luchtweginfecties. Op latere leeftijd hebben borstgevoede baby’s minder kans op allergische aandoeningen, overgewicht, hart- en vaatziekten, leukemie, suikerziekte, chronische darmziekten enz. De speciale vetzuren die in moedermelk zitten hebben een gunstige invloed op de ontwikkeling van de hersenen.

Baby’s die naar een kinderdagverblijf komen met allerlei ziektekiemen in aanraking en hebben gemiddeld gezien meer kans op oorontstekingen en infectieziektes. Voor hen kan het dus nog voordeliger zijn om borstvoeding te krijgen.

Ook voor de borstvoedende vrouw zijn er voordelen: zij heeft na de bevalling minder bloedverlies en de menstruatie blijft langer uit. Op de langere duur heeft zij minder kans op botontkalking en borstkanker.

Schema of op verzoek?

Bij borstvoeding -en tegenwoordig ook bij flesvoeding- wordt aanbevolen om op vraag te voeden. Dat betekent: voeden als de baby zin krijgt om te eten. Het blijkt dat de meeste baby’s die thuis nog nauwelijks een ritme kennen, zich op een kinderdagverblijf snel aanpassen aan het ritme van de dag. Bovendien is niet in elk kinderdagverblijf het schema zo strak als sommige ouders misschien denken.
Werken zonder strak voedingsschema heeft ook voordelen voor de verzorgers. Zij kunnen hun aandacht beter tussen alle kindjes verdelen en er is tijd voor individuele aandacht.

Manieren om de baby op het kinderdagverblijf van moedermelk te voorzien

  • De moeder komt naar de baby toe om hem zelf te voeden
  • Een vrouw kan een aantal keren per dag naar de kinderopvang gaan om haar kind te voeden. Om verschillende redenen kan dit voor alle partijen heel prettig zijn. Voor de baby, omdat hij zoveel mogelijk zijn gewone drinkmanier kan voortzetten, en voor de moeder omdat ze niet hoeft af te kolven. Afkolven is wat ‘moeilijker’ dan gewoon de borst geven. Een ander voordeel kan zijn dat de scheiding tussen moeder en kind minder abrupt verloopt. Mocht het telkens komen en gaan van de moeder toch problemen opleveren voor de baby, dan kan er voor een andere aanpak gekozen worden.
    Voor de verzorger(s) van de baby kan het soms even wennen zijn. Hij of zij kan de baby als hij honger heeft niet voeden, maar is afhankelijk van de moeder die langskomt. Het is belangrijk dat er tussen de moeder en de verzorger van haar kind goede afspraken worden gemaakt. Zij kunnen bijvoorbeeld afspreken dat de moeder altijd bereikbaar blijft voor het geval de baby tussendoor de borst wil. Of er kan voor noodgevallen een voorraadje afgekolfde moedermelk in de vriezer gelegd worden.

  • De baby krijgt afgekolfde moedermelk

    De meeste voorkomende situatie zal zijn dat de ouder ‘s morgens flesjes afgekolfde melk meegeeft, zodat die in de loop van de dag aan de baby gegeven kunnen worden. De moeder kolft dan op haar werk haar melk af. De meeste vragen van verzorgers gaan over dit aspect.

Ontdooien en opwarmen kost even tijd

Vraag de ouders -om vergissingen te voorkomen- de afgekolfde melk te voorzien van een naam. Zo komt de melk terecht bij de juiste baby. Ingevroren melk kan het beste ontdooid worden in de koelkast. Dat duurt zo’n twaalf uur. Meestal zetten de ouders de melk de avond voor het gebruik in de koelkast.

Als de baby melk nodig heeft en er is nog geen ontdooide melk beschikbaar dan kan de melk onder de stromende kraan ontdooid worden. De kraan kan dan langzaam van koud naar warm gedraaid worden. Het stromende water mag niet heet zijn, aangezien dan antistoffen in de melk vernietigd kunnen worden.

Vers afgekolfde melk blijft vijf dagen goed in de koelkast. Voorwaarde is wel dat er hygiënisch gewerkt is en dat de koelkast koud genoeg is. De temperatuur mag niet hoger zijn dan zes graden!

Opwarmen van afgekolfde moedermelk

De melk kan opgewarmd worden in een flessenwarmer of in een pannetje met warm water (au bain Marie). Deskundigen raden het gebruik van een magnetron af voor het opwarmen van moedermelk. De magnetron verwarmt de melk ongelijk waardoor de melk hete plekken kan bevatten waaraan de baby zijn keel en slokdarm kan branden. Bovendien geeft dat onnodig verlies van antistoffen. Het is niet nodig om moedermelk die toch in de magnetron opgewarmd is, weg te gooien. Het blijft waardevolle melk.

Ontdooide melk kan nog 24 uur in de koelkast bewaard worden. Opgewarmde melk kan nog een uur bewaard worden. Daarna zal het moeten worden weggegooid. Eventueel kan de melk in twee of meer kleine porties worden opgewarmd, zodat voorkomen kan worden dat de waardevolle moedermelk moet worden weggegooid.

Hoeveel afgekolfde melk drinkt de baby?

Vraag dit aan de ouders. Borstgevoede baby’s drinken meestal niet bij iedere voeding evenveel melk. Ook zijn er baby’s die tijdens de afwezigheid van de moeder alleen het hoognodige drinken, en later aan de borst de schade inhalen. Zolang de moeder op verzoek voedt, en de baby de gelegenheid biedt om ‘s avonds bij te tanken is dit geen enkel probleem.

Hoe ziet moedermelk er uit?

Moedermelk ziet er waterig uit en is soms zelfs blauwig van kleur. Dit is de normale kleur van moedermelk, en het betekent niet dat de melk weinig vet bevat. De kleur kan soms veranderen, bijvoorbeeld als de moeder spinazie heeft gegeten. Dan ziet de melk een beetje groen. Ook medicijnen en vitaminepillen kunnen de kleur van de moedermelk doen veranderen.

Als de melk een tijdje staat gaat de melk zich scheiden. De vette melk gaat bovenop drijven. Het ziet er soms wat vlokkerig uit. Door het flesje te zwenken, te roeren of zachtjes te schudden, kan de melk weer gemengd worden.

Kijk eens bij het artikel Zure en andere moedermelk.

De afgekolfde melk is op, maar de baby wil meer

Het is verstandig vooraf goed met de ouders af te spreken wat er moet gebeuren als er niet genoeg moedermelk is. Misschien wil de moeder dan zelf komen voeden, misschien kan de baby iets anders krijgen. Geef nooit zonder overleg volledige zuigelingenvoeding, opvolgmelk of gewone koemelk. Sommige ouders willen dat niet, bijvoorbeeld vanwege allergie of het voorkomen van allergie. Ook voor deze gevallen is het goed om een extra flesje afgekolfde moedermelk in de vriezer op voorraad te hebben.

Hoe kun je de melk aan de baby geven?

Meestal zal de afgekolfde melk in een fles aangeboden worden. Er zijn echter ook andere manieren om de melk te geven. Sommige baby’s weigeren, ondanks vele malen proberen, de fles. Het is goed om te weten dat er ook andere manieren zijn om de melk te geven: bijvoorbeeld met een lepeltje, een voedingsspuitje of een klein bekertje. De baby zit voor de laatste manier rechtop op schoot, het kopje wordt schuin tegen de onderlip aangezet, zodat de melk net de onderlip raakt. De baby gaat dan als een poesje de melk uit het kopje oplikken.
Bij al deze manieren is het belangrijk om de melk niet in de mond te gieten, want dan kan de baby zich verslikken.

Vanaf vier maanden kan geprobeerd worden of de baby uit een (tuit)bekertje kan drinken. Als de baby al vast voedsel eet (meestal is hij dan al een half jaar of ouder) dan kan van de afgekolfde melk pap gemaakt worden.

De baby weigert de fles, wat nu?

Soms weigert de baby de fles en duurt het een tijd voordat de baby de fles accepteert. Het wennen aan de fles vereist dan veel geduld bij de ouders of verzorgers. Stress en honger kunnen de situatie verergeren. Het veel gehoorde advies de baby te laten hongeren, zodat hij uiteindelijk wel moet drinken, is niet aan te bevelen. Sommige baby’s blijven ook dan nog weigeren en lopen het gevaar uit te drogen. Het beste resultaat wordt bereikt met geduld en rust. Ouders of verzorgers kunnen contact opnemen met een van de borstvoedingorganisaties om tips te krijgen de baby aan de fles te krijgen.

Soms zie je dat het de verzorgers van het kinderdagverblijf wel lukt de baby uit de fles te laten drinken. De andere omgeving, het andere gezicht en de ervarenheid van de verzorger kunnen dan de baby over het laatste drempeltje heen helpen. Lukt het niet om de baby uit de fles te laten drinken dan kan de leidster het proberen met een tuitbeker, met koude moedermelk (zodat de baby minder aan de borst herinnerd wordt) of een kopje.

De ontlasting van borstgevoede baby’s

De ontlasting van borstgevoede baby‘™s is zacht en ziet er uit als geel-bruine mosterd. De ontlasting kan ook groen zijn. Bij sommige baby’s kan de tijd tussen twee poepluiers oplopen tot tien dagen. Dit is normaal en betekent niet dat de baby last heeft van verstopping.

Is opvolgmelk nodig?

Nee, opvolgmelk is voor flesgevoede baby’s. Opvolgmelk biedt geen extra’s boven moedermelk. De samenstelling van borstvoeding past zich aan aan de leeftijd en behoeftes van het kind.
Als de ouders willen dat er pap wordt gegeven kan het kindermeel aangemaakt worden met moedermelk. Soms wordt de pap niet dik. Dit wordt veroorzaakt door de enzymen in moedermelk. De pap kan even goed wel gegeven worden met een lepeltje of met een fles. Er kan ook een soort fruitpap gemaakt worden, een mengsel van vruchtenpuree, vers vruchtensap, moedermelk en kindermeel. Er kan ook voor gekozen worden om geen pap te geven.

Ander eten en drinken

Bij het introduceren van vast voedsel zie je grote verschillen tussen baby’s. Sommige borstgevoede baby’s eten al snel met de pot mee en drinken nog twee keer per dag uit de borst. Andere baby’s blijven nog lang veel moedermelk drinken. Ze halen dan alle vocht uit de borstvoeding en hoeven er niets bij te drinken.
Eventueel kan in overleg met de ouders de baby geleerd worden uit een bekertje te drinken, zodat op de opvang ook af en toe een beetje water kan worden gegeven. Maar ook moedermelk kan natuurlijk in een beker gegeven worden.

Tot wanneer?

Borstvoeding kan doorgaan zolang moeder en kind dat willen en er plezier aan beleven. Dat kan zes weken zijn, zes maanden, een jaar, maar ook langer.
De World Health Organisation (WHO) en Unicef bevelen aan om kinderen wereldwijd minimaal twee jaar borstvoeding te geven.
In Nederland zijn er weinig kindjes die zo lang de borst krijgen. Zo af en toe zullen verzorgers in de kinderopvang toch peuters tegenkomen die nog af en toe bij hun moeder een slokje komen halen. Dit is een goede gewoonte, die ondersteuning verdient.

Handige schema’s voor het kinderdagverblijf of de oppas, om te printen

Lees ook

Copyright

© | Op dit artikel rust copyright | StefanKleintjes |

Hier uw advertentie?

Neem vrijblijvend contact met ons op voor de mogelijkheden