Alle zorgverleners zeggen dat ze voor borstvoeding zijn. Maar velen zijn dat alleen als de borstvoeding goed gaat, en sommigen zelfs dan nog niet. Zodra borstvoeding, of wat dan ook in het leven van de kersverse moeder, niet perfect verloopt, wordt maar al te vaak geadviseerd te stoppen of bijvoeding te geven. Hier volgt een, niet eens complete, lijst met signalen waaraan je kunt zien of je zorgverlener borstvoeding inderdaad steunt. En of die zorgverlener je ook wel voldoende genoeg steunt als je problemen ervaart bij de borstvoeding.
Hoe herken je een zorgverlener die borstvoeding niet ondersteunt?
Hij of zij geeft je tijdens de zwangerschap of na de bevalling monsters kunstvoeding of informatiebrochures van kunstvoedingfabrikanten
Deze monsters en boekjes zijn verleidingen om het product te gaan gebruiken en de verspreiding ervan heet marketing. Er is geen bewijs dat de ene kunstvoeding beter is voor een gezonde baby dan de andere. De brochures, cd’s of video’s die samen met monsters worden uitgedeeld, zijn een manier om op meer of minder subtiele wijze borstvoeding te ondermijnen en kunstvoeding te verheerlijken. Als je dit niet gelooft, ga dan eens bij jezelf na waarom de kunstvoedingfabrikanten zwaar geschut gebruiken om ervoor te zorgen dat jouw arts of ziekenhuis hun brochures en monsters uitdeelt en niet die van een andere fabrikant. Moet je je ook niet afvragen waarom de zorgverlener geen marketing verricht voor borstvoeding?
Hij of zij vertelt je dat borstvoeding en kunstvoeding eigenlijk gelijkwaardig zijn
De meeste kunstgevoede kinderen groeien gezond en veilig op en niet alle baby’s die borstvoeding krijgen groeien automatisch gezond en veilig op. Maar dit betekent niet dat borstvoeding en kunstvoeding in principe gelijk zijn. Kunstvoeding is een grove imitatie van wat we tientallen jaren geleden over moedermelk wisten, wat op zich nog maar een vage benadering is van iets waar we nog maar heel weinig van weten, en waardoor we voortdurend weer verrast worden. We weten bijvoorbeeld al vele jaren dat DHA en ARA belangrijk zijn voor de ontwikkeling van de hersens van een baby, maar het duurde jaren eer ze het in kunstvoeding konden stoppen. Maar dat betekent niet dat de toevoeging hiervan aan kunstvoeding het beoogde doel heeft, omdat de absorptie ervan verschillend is bij kunstvoeding en moedermelk. De vele verschillen tussen kunstvoeding en borstvoeding hebben belangrijke gevolgen voor de gezondheid. Veel stoffen in moedermelk komen niet voor in kunstvoeding, alhoewel we al meerdere jaren het belang ervan voor de baby kennen. Het gaat hier bijvoorbeeld om antistoffen en cellen die de baby tegen infecties beschermen, groeifactoren die het immuunsysteem, de hersenen en andere organen helpen in hun ontwikkeling. Bovendien is borstvoeding geven niet hetzelfde als kunstvoeding geven, het geeft een heel andere relatie. Als je geen borstvoeding hebt kunnen geven, is dat jammer (alhoewel de problemen meestal voorkomen hadden kunnen worden), maar om vervolgens te beweren dat het onbelangrijk is, is neerbuigend en domweg verkeerd. Een baby hoeft niet noodzakelijkerwijs borstvoeding te krijgen om gelukkig, gezond en veilig op te groeien, maar het helpt wel.
Hij of zij vertelt je dat kunstvoeding van merk X het best is
Dit geeft meestal aan dat je zorgverlener te veel luistert naar de vertegenwoordiger van een bepaalde fabrikant. Het kan betekenen dat zijn of haar kinderen het op dit merk kunstvoeding beter deden dan op andere merken. Het betekent dat hij of zij ongegronde vooroordelen heeft.
Hij of zij vertelt je dat het niet nodig is om de baby direct na de geboorte te voeden aan gezien je moe bent (zult zijn) en de baby meestal toch geen interesse heeft
Het is niet noodzakelijk, maar het helpt wel enorm. Baby’s kunnen drinken terwijl de moeder ligt of slaapt, hoewel de meeste moeders op zo’n moment niet willen slapen. Baby’s tonen niet altijd onmiddellijk interesse voor de borst, maar dat is geen reden om hem niet de gelegenheid te geven om te drinken. Veel baby’s zoeken in de eerste twee uur na de bevalling de borst en happen toe. Deze periode is het meest bepalend voor het maken van een goede start, maar als de baby van de moeder gescheiden is, kan dit niet plaatsvinden. Als je de indruk krijgt dat het wegen van de baby en het toedienen van oogdruppels en vitamine K belangrijker gevonden worden dan de start van de borstvoeding, kun je je afvragen hoeveel waarde deze zorgverleners aan borstvoeding hechten.
Hij of zij vertelt je dat tepel-speenverwarring niet bestaat en dat je al vroeg flessen bij moet gaan geven om zeker te weten dat de baby de speen zal accepteren
Waarom zou je vroeg flessen moeten geven als tepel-speenverwarring niet bestaat? Beweren dat er geen bewijs is voor het bestaan van tepel-speenverwarring is het paard achter de wagen spannen. Het is de speen, de kunstmatige tepel, die door geen enkel ander zoogdier gebruikt wordt en die voor het eind van de 19e eeuw zelfs bij de mens nog niet in algemeen gebruik was, waarvan moet worden aangetoond dat hij geen schade aanricht. Maar van de speen is niet aangetoond dat hij de borstvoeding niet schaadt. De zorgverlener die aanneemt dat de speen geen risico oplevert bekijkt de wereld alsof flesvoeding, en niet borstvoeding, de normale, fysiologische methode is om een baby te voeden. Het feit dat niet alle, of misschien zelfs wel de meeste baby’s die flessen krijgen geen problemen hebben met borstvoeding, betekent overigens niet dat het vroege gebruik ervan bij sommige baby’s geen problemen oplevert. Het is vaak een combinatie van factoren, waarbij het gebruik van een speen er één kan zijn, waardoor de problemen ontstaan.
Hij of zij vertelt je dat je moet ophouden met het geven van borstvoeding omdat je ziek bent of je baby ziek is, omdat je medicijnen gaat gebruiken of omdat er een medische test gedaan moet worden
Er zijn zeldzame situaties waarbij je geen borstvoeding kunt blijven geven, maar vaak nemen de zorgverleners echter alleen maar aan dat de moeder niet kan blijven voeden en in de meeste gevallen hebben ze het mis. De zorgverlener die borstvoeding steunt zal moeite doen om uit te vinden hoe hij het onderbreken van de borstvoeding kan vermijden (de gangbare medicijngidsen bieden niet genoeg informatie ‘ geen enkel medicijn kan met borstvoeding volgens de gidsen omdat de fabrikanten zich meer zorgen maken over hun aansprakelijkheid dan over de belangen van moeders en baby’s). Als een moeder medicijnen moet gebruiken, zal de zorgverlener een medicijn proberen te vinden waarbij de moeder niet hoeft te stoppen met borstvoeding geven. (In feite zijn er maar heel weinig medicijnen waarbij de moeder het voeden moet staken). Het komt bijzonder zelden voor dat er slechts één medicijn is dat je voor een bepaald probleem kunt gebruiken. Als de eerste keus van de zorgverlener een medicijn is waarbij je moet stoppen met borstvoeding geven, kun je terecht bezorgd zijn of hij of zij wel heeft nagedacht over het belang van borstvoeding.
Het verrast hem of haar dat je je zes maanden oude kind nog steeds zelf voedt
Veel zorgverleners geloven dat baby’s tenminste negen maanden of zelfs twaalf maanden kunstvoeding moeten krijgen (en nu de kunstvoedingfabrikanten poedermelk voor tot 18 maanden en zelfs drie jaar verkopen, zullen sommige zorgverleners binnenkort moeders aanraden drie jaar lang kunstvoeding te gebruiken), maar tegelijkertijd lijken ze te geloven dat moedermelk en borstvoeding geven onnodig en zelfs schadelijk is wanneer het langer dan zes maanden wordt gegeven. Waarom is de nabootsing beter dan het origineel? Moet je je niet afvragen wat deze manier van redenering betekent? Op de meeste plaatsen ter wereld is het normaal en gebruikelijk om tot de leeftijd van twee of drie jaar te voeden, hoewel het dankzij de goede marketing van kunstvoeding steeds minder voorkomt.
Hij of zij vertelt je dat borstvoeding geen voedingswaarde heeft als de baby zes maanden of ouder is
Zelfs als dit waar was, heeft het borstvoeding geven zelf nog waarde. Borstvoeding geven is, zelfs zonder de melk, een unieke interactie tussen twee mensen die van elkaar houden. Maar het is niet waar. Moedermelk blijft melk, met vet, eiwitten, calorieën, vitaminen etc., en de antilichamen en andere bestanddelen die de baby beschermen tegen infecties zijn er nog altijd, soms zelfs in grotere hoeveelheden dan toen de baby jonger was. Wie je dit vertelt, heeft zelfs geen basiskennis over borstvoeding.
Hij of zij vertelt je dat je de baby nooit aan de borst in slaap mag laten vallen
Waarom niet? Het is prima als de baby zonder een voeding in slaap kan vallen, maar een van de voordelen van borstvoeding geven is dat je je baby als hij moe is gemakkelijk in slaap kunt helpen. Dit is juist precies wat moeders over de hele wereld al vanaf het begin van het bestaan van zoogdieren doen. Een van de grote geneugten van ouderschap is een kind dat in je armen in slaap valt, het gevoel van warmte die het uitstraalt als hij door de slaap wordt overmand. Het is een van de prettige dingen van het borstvoeden, zowel voor de moeder als vermoedelijk ook voor de baby, als de baby aan de borst in slaap valt.
Hij of zij vertelt je dat je niet in het ziekenhuis mag blijven om je zieke kind te voeden omdat het belangrijk is dat je thuis je rust krijgt
Het is belangrijk dat je je rust krijgt, en een ziekenhuis waar ze zich voor borstvoeding inzetten zal ervoor zorgen dat je in het ziekenhuis de nodige rust kunt krijgen zodat je je baby kunt voeden. Zieke baby’s hebben niet minder behoefte aan borstvoeding dan een gezonde baby, ze hebben het juist meer nodig.
Hij of zij probeert niet je te helpen als je moeilijkheden hebt met borstvoeding geven
De meeste problemen kunnen voorkomen worden of opgelost, en meestal is het antwoord op borstvoedingsproblemen niet het geven van kunstvoeding. Helaas weten veel zorgverleners, met name artsen en dit geldt nog meer voor kinderartsen, niet hoe te helpen. Maar er is hulp beschikbaar. Sta erop dat je die krijgt. ‘Je hoeft geen borstvoeding te geven om een goede moeder te zijn’ is waar, maar het is niet het antwoord op een borstvoedingsprobleem.
Lees ook
- Professionele steun van groot belang bij borstvoeding
- Hoe het voelt om je kind borstvoeding te geven – moeders vertellen
- Borstvoeding: een goed begin is het halve werk
- Het belang van huid-op-huid contact
- Zoek lactatiekundige in Nederland of België
Heb je nog vragen? Lees dan ook
- Het Nieuwe Borstvoeding Boek, Stefan Kleintjes, lactatiekundige Groningen-Bedum & Gonneke van Veldhuizen-Staas, lactatiekundige Helmond
- Eten voor de Kleintjes, kleintjes van 0-4 leren zelf eten, Stefan Kleintjes, kinderdiëtist en lactatiekundige Groningen Bedum; 10e druk september 2019
- Bestel hier je boeken bij Kenniscentrum Borstvoeding
- The ultimate breastfeeding book of answers, Jack Newman
- The latch and other keys to breastfeeding success, Jack Newman
- Mail Jack Newman
- Bekijk borstvoedingvideo’s
- Kijk op de site van Jack Newman
Artikelgegevens
- Hand-out #How to know a health professional is not supportive of breastfeeding? © 2005. Vertaling © 2010
- Vertaling: Danielle Mitchell, Grietje Elsien de Jong-Taekema
- (Eind)redactie: Gonneke van Veldhuizen-Staas, Karin Dunning, Stefan Kleintjes
- Deze hand-out mag zonder verdere toestemming gekopieerd en verspreid worden, op voorwaarde dat hij in geen geval gebruikt wordt in enige context die de WHO-code op de marketing van vervangingsmiddelen van moedermelk schendt én dat tevens wordt voldaan aan de criteria gesteld in copyright
- Written and revised (under other names): Jack Newman, MD, FRCPC, IBCLC © 1995-2005
- Revised: Jack Newman MD, FRCPC, IBCLC and Edith Kernerman, IBCLC, © 2008, 2009